تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 150 |
تعداد مقالات | 1,513 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,344,377 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,974,221 |
واکاوی عوامل مؤثر در بروز جرم در منابع طبیعی با استفاده از روش تحلیل مضمون | ||
پژوهش و توسعه جنگل | ||
دوره 10، شماره 2، شهریور 1403، صفحه 223-240 اصل مقاله (769.27 K) | ||
نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30466/jfrd.2024.54992.1701 | ||
نویسندگان | ||
حبیب الله جاهد1؛ امین محمدی استادکلایه* 2؛ ابوالفضل طهماسبی3؛ حمیده پهلوان زاده4 | ||
1دانشآموخته کارشناسیارشد مرتعداری، دانشکده کشاورزی و منابعطبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران | ||
2استادیار، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران | ||
3استادیار، دانشکده کشاورزی و منابعطبیعی، دانشگاه گنبدکاووس، گنبدکاووس، ایران | ||
4محقق آزاد، دانش آموخته کارشناسی ارشد طراحی محیط زیست، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه و هدف: منابع طبیعی از ارکان جداییناپذیر زندگی انسانها بهشمار میروند. امروزه عرصههای منابع طبیعی در برنامههای توسعه در کشورهای مختلف یکی از ارکان اصلی در فرایند توسعه پایدار محسوب میشوند. امروزه تخریب منابع طبیعی و بهرهبرداری بیرویه از این منابع، ازجمله مهمترین چالشهای پیش روی برنامههای توسعه است، بهگونهای که بسیاری از سکونتگاههای انسانی در اثر بروز این چالشها، به سمت ناپایداری پیش میروند. براساس پژوهش انجامشده 87 درصد از عوامل تخریب در منابع طبیعی کشور، انسانی و تنها 13 درصد عوامل طبیعی است. استان گلستان با مساحت 20367 کیلومتر مربع در شمال ایران قرار دارد. بررسیهای انجام شده حاکی از تخریب بومسازگانهای منابع طبیعی در داخل استان است. حجم بالای بروز جرایم در منابع طبیعی استان گلستان و تخریب گسترده آن، ضرورت بررسی دقیق دلایل بروز جرایم مرتبط با منابع طبیعی و راهکارهای جلوگیری از آنها را بیش از پیش نمایان میسازد تا ضمن اصلاح و برطرف کردن دلایل، زمینه بهبود وضعیت مدیریت منابع طبیعی در استان گلستان فراهم شود. تاکنون بررسیهای محدودی در زمینه دلایل بروز جرم در منابع طبیعی انجام شده است، اما تحقیق کیفی حاضر در تلاش است برای نخستین بار براساس روش تحلیل مضمون به بررسی دلایل بروز جرم در منابع طبیعی بپردازد. مواد و روشها: این پژوهش کیفی و کاربردی بوده و با رویکرد تحلیل موضوعی انجام شده است. انجام مصاحبهها در بازه زمانی مهرماه تا اسفندماه 1401 انجام شد. مشارکتکنندهها در این پژوهش کارشناسان یگان حفاظت و مدیران ادارات منابع طبیعی شهرستانهای رامیان، کلاله و گالیکش واقع در شرق استان گلستان بودند. براساس اصل اشباع نظری با تعداد 21 نفر مصاحبه انجام شد. در مجموع حدود 27 صفحه متن مصاحبه بهدست آمد. این حجم از مطالب حدود شش هزار کلمه برای تحلیل دادههای مرتبط با مؤلفههای جمعآوری اطلاعات فراهم کرد. بهمنظور دستیابی به هدف اصلی پژوهش، از فرآیند تحلیل محتوای سه مرحلهای کینگ و همکاران (2018) برای بررسی چالشهای مرتبط با وقوع جرم در منابع طبیعی استفاده شد. در مرحله اول برای انجام کدگذاری باز، محتوای تمامی مصاحبهها پیادهسازی و سپس کدگذاری باز آنها انجام شد. در این مرحله 154 کد اولیه با قویترین قدرت مفهومی از متن مصاحبه استخراج شد. در مرحله بعد با شناسایی شباهتها و تفاوتها، 21 زیرمضمون شناسایی شد. سپس مضامین فرعی که بیشترین شباهت معنایی و مفهومی را نشان میدادند در کنار یکدیگر قرار گرفتند و مضامین سازماندهنده (اصلی) شمارش شدند. در نهایت برای ترسیم شماتیک شبکه از نرمافزار MAXQDA20 استفاده شد. یافتهها: بر اساس نتایج این پژوهش، عوامل مؤثر بر وقوع جرم را میتوان در دو موضوع کلی بررسی کرد: عوامل فرابخشی شامل سه موضوع فرعی «عوامل حقوقی»، «عوامل اقتصادی» و «عوامل اجتماعی و فرهنگی، و عوامل بخشی». در میان مقولههای تبیینکننده عوامل قانونی وقوع جرم، زیرمجموعه «حجم بالای پروندههای قضایی و مراحل طولانی قضایی» با 14 تکرار برجسته است که بیشترین استناد را در بین عوامل هشتگانه به خود اختصاص داده است. زیرمجموعههای «عدم برخورد قاطع با متخلفان و «عدم قوانین و مقررات قانونی (نقص و به روز نبودن قوانین)» بهترتیب دارای 9 و 7 تکرار هستند. همچنین از جمله عوامل اقتصادی وقوع جرم، مقوله «فقر زندگی و شکنندگی اقتصاد خانوار» با 14 تکرار بیشترین استناد را دارد و زیرمضمونهای «بیکاری» و «وجود تقاضای بازار بدون پیشبینی قانونی» به ترتیب با 6 و 5 تکرار دنبال میشوند. سومین موضوع که عوامل فرابخشی وقوع جرم را تبیین میکند، موضوع فرهنگی-اجتماعی مؤثر بر وقوع جرم است که از دو زیرمجموعه «فشار سیاسی و برداشت نادرست مسئولان نسبت به مسائل علمی مرتبط با حفاظت از منابع طبیعی» و «عدم آگاهی فرهنگی زیست محیطی» تشکیل شده است. در این میان، مقوله «فشار سیاسی و برداشت نادرست مسئولان از مسائل علمی مرتبط با حفاظت از منابع طبیعی» با 11 مورد بیشترین تکرار را دارد. بررسی عوامل درون سازمانی مؤثر بر وقوع جرم نشان داد که زیرمجموعههای «نیروی انسانی ناکافی برای حفاظت» و «عدم حمایت قانونی از نیروهای حفاظتی» به ترتیب با 15 و 12 تکرار مهمترین هستند. نتیجهگیری کلی: کنترل جرایم و ناهنجاریهای اجتماعی در حوزه منابع طبیعی و اراضی ملی نیازمند سیاستگذاری مناسب در هر یک از مراحل تقنینی، اجرایی و قضایی است. بررسی نتایج مصاحبه با کارشناسان و مدیران منابع طبیعی شهرستانهای شرق استان گلستان نشان میدهد که وقوع جرایم مرتبط با منابع طبیعی و برخورد با آن چالشهای زیادی وجود دارد. این چالشها نیازمند شناسایی راهحلهایی است که در حال حاضر در دست بررسی است. | ||
کلیدواژهها | ||
جرم؛ منابع طبیعی؛ استان گلستان؛ تحلیل مضمون | ||
مراجع | ||
Abdollahi, F.; Banj Shafiei, A.; Beygi Heidarlou, H.; Mousavi Mirkala, S. R. Analysis of forest stakeholders' attitudes toward participatory management in the Sardasht forests, Iranian northern Zagros. Forest Research and Development, 2024. 9 (4), 437-461. (In Persian) Ahmadi, A. The Role of Judicial Criminal Policies in Protecting Natural Resources (Based on the Viewpoints of Judges). Majlis and Rahbord, 2021. 28 (107), 31-58. (In Persian) Alaaldinvandi, A. The affective factors on pastures destruction and identifying its protection approaches. Journal of Space and Place Studies, 2021. 20 (20), 71-90. (In Persian) Alinezhad, A.; Abbasi, A.; Esmaeli, M.; Nabipour, M., Iran's criminal policy against crimes against national environmental resources. Political Sociology of Iran, 2022. 5 (12), 3008-3030. (In Persian) Bazgir, M.; Hydari, M.; Zeynali, N.; Kohzadean, M., Effect of Land Use Change from Forest to Agriculture and Abounded of Agriculture on Soil Physical and Chemical Properties in Zagros Forest Ecosystem. Journal of Environmental Science and Technology, 2020. 22 (1), 201-214. (In Persian) Beiranvand, A.; Asgari, M.; Javanmiri Pour, M.; Khaki Pour, L.; Etemad, V., The study of causes and factors of illegal logging in Caspian Forests. Iranian Journal of Forest, 2023. 15 (2), 35-51. (In Persian) Braun, V.; Clark, V., Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 2006. 3 (2), 77-101. Brisman, A.; South, N., Green Criminology and Environmental Crimes and Harms, Sociology Compass, 2018. 13 (1), e12650. Dabiri, F.; Nassiri, P.; Ahan Robaee, N., A Comparative Analysis of the Legal Status of Noise Pollution in Iran and Some Asian Countries. Human and Environment, 2010. 8 (3), 11-17. (In Persian) Di Ronco, A.; Allen‐Robertson, J.; South. N., Representing environmental harm and resistance on Twitter: The case of the TAP pipeline in Italy. Crime, Media, Culture, 2018. 15 (1), 143-168. Farajollahi, A.; Islami, I.; Ashtari Mehrjardi, A., Analysis of the relationship between economic poverty and degradation of natural resources. Journal of Social Problems of Iran, 2021. 11 (2), 341-361. (In Persian) Faramarzi, H., Socioeconomic assessment of organizing and livestock out of the forests and aggregating dispersed woodman families’ projects. Natural Ecosystems of Iran, 2015. 5 (4), 77-94. (In Persian) Fischer, R., Giessen, L., Günter, S., Governance effects on deforestation in the tropics: a review of the evidence. Environmental Science & Policy, 2020. 105, 84-101. Gharavi, S.; Behmanesh, B.; Tahmasebi, A., Namvar, E., An analysis of strategies to prevent land use change and the tenure of rangelands from the perspective of experts in the city of Gonbad-e-Kavous. Iranian Journal of Range and Desert Research, 2023. 30 (2), 302-317. (In Persian) Ghobadi, L.; Moameri, M., Factors affecting on rangelands degradation among ranchers in Namin County's rural areas. Space Economy & Rural Development, 2021. 10 (36): 213-234. (In Persian) Graneheim, U.H.; Lundman, B., Qualitative content analysis in nursing research: concepts, procedures and measures to achieve trustworthiness. Nurse Education Today, 2004. 24 (2),105-112. Heineman, K.D.; Caballero, P.; Morris, A.; Velasquez, C.; Serrano, K.; Ramos, N.; Gonzalez, J.; Mayorga, L.; Corre, M.D.; Dalling, J.W., Variation in Canopy Litter fall along a Precipitation and Soil Fertility Gradient in a Panamanian Lower Montane Forest. Biotropica, 2015. 47 (3), 300-309. (In Persian) Jafari, H.; Ahmadian, M.A.; Tarhani, A. Production of Medical Plants an Approach to sustainable Rural Economy (Case study: Villages of Quchan County). Journal of Rural Research and Planning. 2017. 6 (1). 173-187. (In Persian) Jannatichenar, M.A.; Kolahi, M.; Mesdaghi, M., Social Conflicts and Rangeland Management: A Case Study at Rangelands of Kalatnader County, Iran. Iranian Journal of Applied Ecology, 2020. 9 (3), 77-97. (In Persian) Kamali, Y. Methodology of Thematic Analysis and its Application in Public Policy Studies. Public Policy, 2018. 4 (2), 189-208. (In Persian) Karami, E. A.; Keshavarz, M., Natural Resources Conservation: The Human Dimensions. Iranian Agricultural Extension and Education Journal, 2016. 11 (2), 101-120. (In Persian) Keyvan behju, F.; Ghanbari, S.; Moradi, G. Study on production amount and importance of forest byproducts in forest household’s income at Rudsar, Guilan Province, Case study: Medlar (Mespilus germanica) fruit. Forest Research and Development, 2017. 3 (2), 147-162. (In Persian) King, Nigel, Joanna Brooks, and Christine Horrocks. Interviews in Qualitative Research. 2018, 1-360. Levesque, V.R.; Calhoun, A.J.K.; Bell, K.P.; Johnson, T.R., Turning contention into collaboration: engaging power, trust, and learning in collaborative networks, Society & Natural Resources, 2017. 30 (2), 245-260. Mahmoodi Janaki, F.; Askari Kamehri, R., Criminological Analysis of Deforestation and Seizure of Natural Resources with a Preventive approach (Case study: Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province). Journal Crime Prevention Approach. 2021. 2 (3): 43-72. (In Persian) Mahmoudi, B.; Eshaghi Milasi, F., Investigation of Violations Related to Natural Resources in Lordegan Township - Sardasht Customary Region. Iranian Journal of Forest, 2022. 13 (4), 437-449. (In Persian) Mohammadi Ostadkelayeh, A.; Tahmasebi, A.; Kashani, M.; Keshavarz, M., Assessing stakeholder perceptions of natural resource management alignment with good governance indices: a case study of the eastern region of Golestan Province. Forest Research and Development, 2024. 9 (4), 515-533. (In Persian) Norouzi, A.; Mahdavi, D.; Badrizadeh, Z., Evaluating the performance of village administrations using the framework of rural good governance indicators (a case study: rural areas in central district of Isfahan county). Journal of Rural Research, 2017. 8 (4), 649-662. (In Persian) Rabani, H.; Jalalian, A.; Pournouri, M., Typology of environmental crimes in Iran (case study: crimes related to environmental pollution). Anthropogenic Pollution, 2020. 4 (2), 78-83. Roba, I.L.; Dube, E. E.; Beyene, D. L., Resettlement and its impacts on land use land cover change in Nansebo district, Ethiopia. GeoJournal, 2021. 1-19. Roudgarami, P.; Anssari, N.; Farhani, E., Determining effective socio-economic factors on degradation of natural resources in Tehran province. Iranian Journal of Range and Desert Research, 2011. 18 (1), 151-171. (In Persian) Salarian, F.; Tatian, M.; Ghanghermeh, A.; Tamartash, R., Modeling land cover changes in Golestan province using land change modeler (LCM). Journal of RS and GIS for Natural Resources, 2021. 12 (4), 47-70. (In Persian) Salehzadeh, O.; Eshaghi-Rad, J.; Maroofi, H., The effect of anthropogenic disturbance on flora and plant diversity in oak forests of west (Baneh city). Forest Research and Development, 2016. 2 (3), 219-240. (In Persian) Savari, M.; Eskandari, H.; Avazpoor, L., Strategies for sustainable use of rangelands applicable for local Communities Case of: Kerman County. Journal of Rangeland, 2019. 13 (2). 319-336. (In Persian) Schua, K.; Wende, S.; Wagner, S.; Feger, K., Soil Chemical and Microbial Properties in a Mixed Stand of Spruce and Birch in the Ore Mountains (Germany)-A Case Study. Forests, 2015. 6 (6). 1949-196. Shekarbeigi, A.; Khoeini, Q. Criminal Policy in Social Prevention of Natural Resources and National Lands. Journal of Studies in Islamic Law & Jurisprudence, 2018. 10 (19), 185-218. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 367 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 219 |