آمار
| تعداد نشریات | 13 |
| تعداد شمارهها | 143 |
| تعداد مقالات | 1,439 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,140,875 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,785,614 |
بررسی روند ذخیره کربن لاشبرگ و خشکدار ریز در لایه کف جنگلهای شهرستان مریوان | ||
| پژوهش و توسعه جنگل | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 06 شهریور 1403 | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30466/jfrd.2024.55309.1724 | ||
| نویسندگان | ||
| مازیار حیدری* 1؛ یعقوب ایران منش2؛ مهدی پورهاشمی3 | ||
| 1استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران | ||
| 2دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چار محال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران | ||
| 3استاد پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| مقدمه و هدف: جنگلهای زاگرس بهعنوان دومین بومسازگان جنگلی کشور شناخته شده است. این جنگلها دارای خدمات بومسازگانی متنوع بوده و از نظر اکولوژیکی، اقتصادی و اجتماعی دارای جایگاه ارزندهای هستند و ذخیره کربن بهعنوان یکی از خدمات ارزشمند تنظیمی بومسازگان شناخته شده است. گونههای درختی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر ویژگیهای خاک از طریق تولید لاشریزه بوده و نقش اساسی در چرخه کربن و ترسیب آن دارند. لاشبرگ و لاشریزه بهعنوان راه ورود کربن به خاک جنگل، دارای اهمیت زیادی است. هدف از این پژوهش بررسی روند ذخیره کربن لایه کف (لاشبرگ و خشکدار ریز) در دو قطعه نمونه ثابت در جنگلهای شهرستان مریوان استان کردستان (1398 تا 1400) است. مواد و روشها: برای اجرای پژوهش در هریک از مناطق گاران (توده قرق و حفاظت شده) و دولهناو (تیپیک جنگل-های استان) یک قطعهنمونه یکهکتاری پیاده شد. بازه زمانی اجرای پروژه از سال 1398 تا پایان مهرماه سال 1400 بود. در پایان مهرماه هر سال، با پیادهکردن 10 ریز قطعهنمونه 5/0 مترمربعی (قطعه نمونههای ثابت) در هر منطقه، اقدام به نمونهبرداری لاشبرگ و خشکدار ریز شد. بهمنظور اندازهگیری زیتوده و مقدار کربن نمونههای لاشبرگ و خشکدار ریز براساس استاندارد ASABE S358.2 (2010) به مدت 24 ساعت در دستگاه آون در دمای 104 درجه سانتیگراد قرار داده شدند و بعد از آن بلافاصله وزن خشک (زیتوده) نمونهها محاسبه گردید. برای اندازهگیری درصد کربن آلی نمونههای لاشبرگ و خشکدار ریز از روش احتراق در کوره الکتریکی استفاده شد و نمونهها به مدت 4 ساعت در دمای 600-550 درجه سانتیگراد قرار گرفته و پس از اندازهگیری درصد خاکستر محاسبه شد و در ادامه از ضرب درصد کربن در زیتوده نمونهها، وزن کربن برای هر ریز قطعه نمونه (به تفکیک لاشبرگ و خشکدار ریز) محاسبه شد؛ بنابراین نمونههای لاشبرگ و خشکدار ریز بلافاصله در عرصه توزین و بستهبندی شده و در آزمایشگاه زیتوده ، درصد رطوبت، درصد کربن و مقدار ذخیره کربن آنها محاسبه شد. برای مقایسه درصد کربن، زیتوده و ذخیره کربن نمونههای لاشبرگ و خشکدار ریز از آزمون تجزیه واریانس دو طرفه استفاده شد و اثر دو رویشگاه و دوره نمونهبرداری (سه سال پژوهش) بر مولفههای پژوهش بررسی شد. همچنین برای بررسی و مقایسه مولفههای مورد پژوهش در سه دوره نمونهبرداری از آزمون مقایسه بین گروهی دانکن استفاده شد. آنالیز دادهها و مقایسههای آماری با استفاده از برنامه SPSS 20 انجام شد. یافتهها: نتایج نشان داد که در رویشگاه گاران در سالهای 1398، 1399 و 1400 زیتوده لاشبرگ به ترتیب 46/4، 89/2، 94/4 تن در هکتار بود و میانگین زیتوده لاشبرگ در سایت گاران از دولهناو بیشتر بود، همچنین وضعیت ذخیره کربن لاشبرگ سایت گاران در سه سال پژوهش به ترتیب 878/1، 21/1 و 009/2 تن در هکتار برآورد شد و این مقادیر نسبت به سایت دوله ناو بیشتر بود. نتایج آزمون تجزیه واریانس دو طرفه نشان داد که اختلاف زیتوده و ذخیره کربن در دو رویشگاه از نظر آماری معنیدار بود. همچنین میانگین زیتوده نمونههای خشکدار ریز در قطعهنمونه گاران در سالهای 1398، 1399 و 1400 به ترتیب 456/0، 327/0 و 599/0 تن در هکتار بود، در زمینه ذخیره کربن این نمونهها در سایت گاران در سالهای مورد مطالعه به ترتیب 214/0، 178/0 و 322/0 تن در هکتار تایید شد و در مجموع ذخیره کربن نمونههای خشکدار ریز در رویشگاه گاران بیشتر از دوله ناو بود و این اختلاف از نظر آماری معنیدار بود. از طرفی میانگین درصد کربن نمونههای لاشبرگ در قطعهنمونه گاران در سال 1398، 1399 و 1400 به ترتیب 07/42، 22/42 و 03/41 درصد بود و درصد کربن لاشبرگ کوچک در قطعهنمونه گاران بیشتر از دوله ناو بود. براساس آزمون تجزیه واریانس دو طرفه برای نمونههای خشکدار ریز درختان، برای مولفههای زیتوده، ذخیره کربن و درصد کربن نمونهها در سالهای آماربرداری اختلاف معنیدار مشاهد شد، اما در زمینه سایت و اثر متقابل سال× سایت اثر معنیداری مشاهده نشد. درکل، در منطقه گاران ذخیره کربن لاشبرگ و خشکدار ریز به ترتیب 09/4 و 46/0 تن در هکتار برآورد شد که از دولهناو (با مقادیر 55/3 و 39/0 تن در هکتار) بیشتر بود. بیشترین ذخیره کربن لاشبرگ به ترتیب در سالهای 1400، 1398 و 1399 رخ داده بود. نتایج کلی نشان داد که مقدار زیتوده و موجودی کربن لاشریزه درشت و کوچک در منطقه گاران 14/0 بیشتر از دولهناو بود. نتیجهگیری: یافتههای کلی پژوهش نشان داد که میانگین زیتوده و ذخیره کربن برای لاشبرگ و خشکدار ریز در رویشگاه گاران از رویشگاه دوله ناو بیشتر بود و با توجه به اثر مثبت قرق بر مقدار زیتوده و موجودی کربن لاشریزه درشت و کوچک (قطعه نمونه گاران)، در راستای مدیریت بهینه جنگلهای مورد مطالعه و دیگر جنگلهای مشابه، پیشنهاد میشود که در مناطق تخریب یافته اقدام به اعمال مدیریت قرق شود و با استفاده از احیاء و توسعه جنگل، مقدار ذخیره کربن لاشریزه درشت و کوچک را افزایش داد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| ذخیره کربن؛ لاشبرگ؛ خشکدار ریز؛ قطعه نمونه گاران؛ زیتوده | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 71 |
||