تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 150 |
تعداد مقالات | 1,491 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,263,848 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,895,913 |
بررسی روند ذخیره کربن لاشبرگ و خشکدار ریز در لایه کف جنگلهای شهرستان مریوان | ||
پژوهش و توسعه جنگل | ||
دوره 10، شماره 3، آذر 1403، صفحه 323-341 اصل مقاله (964.44 K) | ||
نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30466/jfrd.2024.55309.1724 | ||
نویسندگان | ||
مازیار حیدری* 1؛ یعقوب ایران منش2؛ مهدی پورهاشمی3 | ||
1استادیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان کردستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، سنندج، ایران | ||
2دانشیار پژوهش، بخش تحقیقات جنگلها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان چار محال و بختیاری، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، شهرکرد، ایران | ||
3استاد پژوهش، بخش تحقیقات جنگل، مؤسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه و هدف: جنگلهای زاگرس دارای خدمات بومسازگانی متنوع بوده و از نظر بومشناسی، اقتصادی و اجتماعی دارای جایگاه ارزندهای هستند و ذخیره کربن بهعنوان یکی از خدمات ارزشمند تنظیمی بومسازگان شناخته شده است. گونههای درختی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر ویژگیهای خاک از طریق تولید لاشریزه بوده و نقش اساسی در چرخه کربن و ترسیب آن دارند. لاشبرگ و لاشریزه بهعنوان راه ورود کربن به خاک جنگل، دارای اهمیت زیادی است. هدف از این پژوهش بررسی روند ذخیره کربن لایه کف (لاشبرگ و خشکدار ریز) در دو قطعهنمونه ثابت در جنگلهای شهرستان مریوان استان کردستان (1398 تا 1400) است. مواد و روشها: برای اجرای پژوهش در هریک از مناطق گاران (توده قرق و حفاظت شده) و دولهناو (تیپیک جنگل-های استان) یک قطعهنمونه یکهکتاری پیاده شد. بازه زمانی اجرای پروژه از سال 1398 تا پایان مهرماه سال 1400 بود. در پایان مهرماه هر سال، با پیادهکردن 10 ریز قطعهنمونه 5/0 مترمربعی (قطعهنمونههای ثابت) در هر منطقه، اقدام به نمونهبرداری لاشبرگ و خشکدار ریز شد. برای اندازهگیری زیتوده و مقدار کربن نمونههای لاشبرگ و خشکدار ریز بر اساس استاندارد ASABE S358.2 (2010) به مدت 24 ساعت در دستگاه آون در دمای 104 درجه سانتیگراد قرار داده شدند و بعد از آن بلافاصله وزن خشک (زیتوده) نمونهها محاسبه شد. برای اندازهگیری درصد کربن آلی نمونههای لاشبرگ و خشکدار ریز از روش احتراق در کوره الکتریکی استفاده شد و نمونهها به مدت چهار ساعت در دمای 600-550 درجه سانتیگراد قرار گرفته و پس از اندازهگیری درصد خاکستر محاسبه شد و در ادامه از ضرب درصد کربن در زیتوده نمونهها، وزن کربن برای هر ریز قطعهنمونه (به تفکیک لاشبرگ و خشکدار ریز) محاسبه شد؛ بنابراین نمونههای لاشبرگ و خشکدار ریز بلافاصله در عرصه توزین و بستهبندی شده و در آزمایشگاه زیتوده ، درصد رطوبت، درصد کربن و مقدار ذخیره کربن آنها محاسبه شد. همچنین برای بررسی و مقایسه مولفههای مورد پژوهش در سه دوره نمونهبرداری از آزمون مقایسه بین گروهی دانکن استفاده شد. آنالیز دادهها و مقایسههای آماری با استفاده از برنامه SPSS 20 انجام شد. یافتهها: نتایج نشان داد که در رویشگاه گاران در سالهای 1398، 99 و 1400 زیتوده لاشبرگ بهترتیب 46/4، 89/2، 94/4 تن در هکتار بود و میانگین زیتوده لاشبرگ در رویشگاه گاران از دولهناو بیشتر بود؛ همچنین وضعیت ذخیره کربن لاشبرگ رویشگاه گاران در سه سال پژوهش بهترتیب 878/1، 21/1 و 009/2 تن در هکتار برآورد شد و این مقادیر نسبت به رویشگاه دولهناو بیشتر بود. نتایج آزمون تجزیه واریانس دو طرفه نشان داد که اختلاف زیتوده و ذخیره کربن در دو رویشگاه از نظر آماری معنیدار بود. همچنین میانگین زیتوده نمونههای خشکدار ریز در رویشگاه گاران در سالهای 1398، 1399 و 1400 بهترتیب 456/0، 327/0 و 599/0 تن در هکتار بود، در زمینه ذخیره کربن این نمونهها در رویشگاه گاران در سالهای موردبررسی به ترتیب 214/0، 178/0 و 322/0 تن در هکتار تایید شد و در مجموع ذخیره کربن نمونههای خشکدار ریز در رویشگاه گاران بیشتر از دولهناو بود و این اختلاف از نظر آماری معنیدار بود. از طرفی میانگین درصد کربن نمونههای لاشبرگ در قطعهنمونه گاران در سال 1398، 1399 و 1400 بهترتیب 07/42، 22/42 و 03/41 درصد بود و درصد کربن لاشبرگ کوچک در قطعهنمونه گاران بیشتر از دولهناو بود. براساس آزمون تجزیه واریانس دوطرفه برای نمونههای خشکدار ریز درختان، برای مولفههای زیتوده، ذخیره کربن و درصد کربن نمونهها در سالهای آماربرداری اختلاف معنیدار مشاهده شد، اما در زمینه رویشگاه و اثر متقابل سال× رویشگاه اثر معنیداری مشاهده نشد. درکل، در رویشگاه گاران ذخیره کربن لاشبرگ و خشکدار ریز بهترتیب 09/4 و 46/0 تن در هکتار برآورد شد که از دولهناو (با مقادیر 55/3 و 39/0 تن در هکتار) بیشتر بود. بیشترین ذخیره کربن لاشبرگ بهترتیب در سالهای 1400، 1398 و 1399 رخ داده بود. نتایج کلی نشان داد که مقدار زیتوده و موجودی کربن لاشریزه درشت و کوچک در منطقه گاران 14/0 بیشتر از دولهناو بود. نتیجهگیری: یافتههای کلی پژوهش نشان داد که میانگین زیتوده و ذخیره کربن برای لاشبرگ و خشکدار ریز در رویشگاه گاران از رویشگاه دولهناو بیشتر بود و با توجه به اثر مثبت قرق بر مقدار زیتوده و موجودی کربن لاشریزه درشت و کوچک (قطعهنمونه گاران)، در راستای مدیریت بهینه جنگلهای موردبررسی و دیگر جنگلهای مشابه، پیشنهاد میشود که در مناطق تخریبیافته اقدام به اعمال مدیریت قرق شود و با استفاده از احیاء و توسعه جنگل، مقدار ذخیره کربن لاشریزه درشت و کوچک را افزایش داد. | ||
کلیدواژهها | ||
ذخیره کربن؛ لاشبرگ؛ خشکدار ریز؛ قطعهنمونه گاران؛ زیتوده؛ درصد کربن | ||
مراجع | ||
Akselsson, C.; Berg, B.; Meentemeyer, V.; Westling, O., Carbon sequestration rates in organic layers of boreal and temperate forest soils-Sweden as a case study. Global Ecology and Biogeography 2005, 14, 77-84. ASABE Standards. S358.2. Moisture Measurement-Forages. American Society of Agricultural and Biological Engineers: St. Joseph, MI, 2008, USA. Askari, Y.; Iranmanesh, Y.; Pourhashemi, M., The economic value and comparison of carbon storage in different forest areas in Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad province. Iranian Journal of Forest 2021, 13(2), 169-182. (In Persian). Barnes, B.V.; Zak, D.R.; Denton, S.R., Spurr, S.H. Forest ecology, 4th Edition. John Wiley and Sons, 1997, 774p. Bigler, C.; Veblen, T.T., Increased early growth rates decrease longevities of conifers in subalpine forests. Oikos 2009, 118, 1130–1138. Bordbar, S.K., Estimation of carbon sequestration potential oak coppice stand (Quercus brantii) in kamfirooz (Fars provience). Journal of Plant Ecosystem Conservation 2020, 7(15),141-154. (In Persian). De Vries, W.; Reinds, G.J.; Gundersen, P.; Sterba, H., The impact of nitrogen deposition on carbon sequestration in European forests and forest soils. Global Change Biology 2006, 12, 1151-1173. Dinakaran, J.; Krishnayya, N.S.R., Variations in type of vegetal cover and heterogeneity of soil organic carbon in affecting sink capacity of tropical soils. Current science 2008, 10, 1144-1150. Enrong, Y.; Xihua, W.; Jianjun, H., Concept and Classification of Coarse Woody Debris in Forest Ecosystems. Frontiers of Biology in China 2006, 1, 76-84 Giweta, M., Role of litter production and its decomposition, and factors affecting the processes in a tropical forest ecosystem: a review. Journal of Ecology and Environment 2020, 44(11), 1-9. Haidari, M.; Iranmanesh, Y.; Pourhashemi, M.; Investigating the physico-chemical and carbon storage in soil of forest stands in Kurdistan province (Case study: Marivan county, west of Iran). Forest and Wood Products 2024, 76(4), 355-366. (In Persian). Haidari, M.; Matinizadeh, M; Pourhashemi, M.; Nouri, E.; Bagheri Delijani, N. Investigating changes in the physical and chemical characteristics of soil in control and dieback stands in Marivan county, Kurdistan province in Iran. Forest Research and Development 2024, 10(1), 95-111. (In Persian). Haidari, M.; Teimouri, M.; Pourhashemi, M.; Alizadeh, T., Study Changes in biological hndicators in forest stands with different structure in Kurdistan province. Ecology of Iranian Forests 2022a, 10(20), 64-72. (In Persian). Haidari, M.; Teimouri, M.; Pourhashemi, M.; Alizadeh, T.; Hedayateypour, SMK., The effect of forest structure on some physical and chemical soil properties in the forests stands of Kurdistan province. Forest and Wood Products 2022b, 74(4), 469-483. (In Persian). Heidari, M.; Pourhashemi, M.; Jahanbazy Goujani, H., Annual changes of oak decline in the forests of Kurdistan province. Iranian Journal of Forests and Rangelands Protection Research 2022, 20(2), 235-247. (in Persian). Heydarian, S.; Ghasemi Aghbash, F., Study of Carbon sequestration in trees and soil in two urban parks of Kohdasht City. Journal of Environmental Science and Technology 2020, 22(1), 215-225. (In Persian). IPCC, Good practices guidance for land use, land-use change and forestry. Penman, J. et al. (eds.). IPCC National Greenhouse Gas Inventories Programme. IGES, Institute for Global Environmental Strategies, Hayama, Japan, 2003. Iranmanesh, Y.; Pourhashemi, M.; Jahanbazi, H.; M, Talebi., Comparison of Biomass and Carbon Stock on Above ground, Litter and Soil Between Healthy and declined Stands of Brant's Oak in Chaharmahal and Bakhtiari Province. Iranian Journal of Applied Ecology 2021, 10(2), 17-31. (In Persian). Jafarisarabi, H.; Pilehvar, B.; Abrarivajari, K.; Waezmousavi, S., Changes in carbon sequestration and some edaphic traits in forest types of central Zagros (Case study: The forests of Lorestan Province). Ecology of Iranian Forest 2021, 9(17), 142-151. (In Persian). Jandl, R.; Lindner, M.; Vesterdal, L.; Bauwens, B.; Baritz, R.; Hagedorn, F.; Johnson, D.W.; Minkkinen, K.; Byrne, K.A., How strongly can forest management influence soil carbon sequestration? Geoderma 2007, 137, 253-268. Jazire Hi, M.H.; Ebrahimi Rostaghi, M., Silviculture in Zagros. University of Tehran Press, Tehran, 2004, 560p. (In Persian). Karami, M.; Rostami, A.; Heydari, M., Carbon Sequestration and its relation with some Physical and Chemical Characteristics in Soil of Natural Oak Forest and Afforestations in Ilam County. Journal of Environmental Science and Technology 2019, 21, 185-199. (In Persian). Keenan, R.J., Coarse woody debris in Australian forest ecosystems: A review. Austral Ecology 2005, 30(8),834-843. Khademi, A.; Babaei, S.; Mataji, A., Investigation on the amount of biomass and its relationship with physiographic and edaphic factors in oak coppice stand (Case study Khalkhal, Iran). Iranian Journal of Forest 2009, 1(1), 57-67. (In Persian). Kimberley, M.O.; Beets, P.N.; Paul, T.S., Comparison of measured and modelled change in coarse woody debris carbon stocks in New Zealand’s natural forest. Forest Ecology and Management 2019, 434, 18-28. (In Persian). Kosha, N.; Mohammadi Samani, K.; Hosseini, V., Carbon storage in less disturbed and logged forest stands in Zagros forests of Baneh county. Master's thesis, University of Kurdistan, Sanandaj, 2021, 87p. (In Persian). Krueger, I.; Schulz, C.; Borken, W., Stocks and dynamics of soil organic carbon and coarse woody debris in three managed and unmanaged temperate forests. European Journal of Forest Research 2017, 136, 123-137. Lal, R.; Global potential of soil carbon sequestration to mitigate the greenhouse effect. Critical Review in Plant Sciences 2003, 22(2),151-184. Liu, C., From a tree to a stand in Finnish boreal forests: biomass estimation and comparison of methods. Dissertationes Forestales. Faculty of Agriculture and Forestry. University of Helsinki, 2009, 43p. MacDicken, K.G., A Guide to Monitoring Carbon Storage in Forestry and Agroforestry Projects. Winrock International Institute for Agricultural Development, Forest Carbon Monitoring Program, 1997, 87p. Mahdavi, A.; Akbari, M.; Omidi, M.; Naderi, M. Evaluation of leaf biomass, leaf carbon sequestration and leaf area index of Hawthorn (Crataegus aronia L.) in Ilam forests. Forest Research and Development 2022, 9(3), 381-399. (In Persian). Mahmoudi, A.; Mahdavi, M.; Javadi, M., Carbon sequestration capacity of soil in different types of ecosystem land use (case study: Esfrain watershed). Natural Ecosystems of Iran 2013, 3(3), 100-113. (In Persian). Mahmoudi, M.; Ramezani, E.; Banedg Shafei, A.; Salehi, A.; Pato, M.; Hosseinzade, O., Estimation of Carbon Storage in Biomass and Litter in Plantations of Lavizan Forest Park in Tehran. Ecology of Iranian Forest 2022, 10(20), 204-214. (In Persian). Olfati, F.; Mosleh Arani, A.; Azimzadeh, H., Carbon deposition estimation of four species of Pistacia atlantic, Acer monspessulanum, Amygdalus scoparia and Ephedra procera in the protected area. Shadi Garden in Harat (Yazd Province). Plant and Ecosystem 2013, 9(4), 65-75. (In Persian). Palosuo, T.A.; Peltoniemi, M.B.; Mikhailov, A.; Komarov, A.; Faubert, P.; Thürig, E.; Lindner, M., Projecting effects of intensified biomass extraction with alternative modelling approaches. Forest Ecology and Management 2008, 255, 1423-1433. Panahi, P.; Pourhashemi, M.; Hasaninejad, M., Allometric equations of leaf biomass and carbon stocks of oaks in National Botanical Garden of Iran. Journal of Plant Research 2014, 27(1), 12-22. (In Persian). Panahi, P.; Pourhashemi, M.; Hasaninejad, M., Estimation of leaf biomass and leaf carbon sequestration of Pistacia atlantica in National Botanical Garden of Iran. Iranian Journal of Forest 2014, 3(1), 1-12. (In Persian). Pato, M.; Salehi, A.; Zahedi Amiri, G.; Banj Shafiei, A. The economic value of carbon storage functions in different land uses of northern Zagros forests. Forest Research and Development 2016, 2(4), 367-377. (In Persian). Pato, M.; Salehi, A.; Zahedi Amiri, G.; Banj shafiei, A., Estimating the amount of carbon storage in biomass of different land uses in Northern Zagros Forest. Iranian Journal of Forest 2017, 9(2), 159-170. (In Persian). Pedersen, L. B.; Bille-Hansen, J., A comparison of litterfall and element fluxes in even aged Norway spruce, sitka spruce and beech stands in Denmark. Forest Ecology and Management 1999, 114(1), 55-70. Pourrostami, R.; Zahedi Amiri, G.; Etemad, V., Spatial variability of carbon storage and sequestration in leaf litter and layers of soil in the forest area of Jahannama Park. Iranian Journal of Forest 2020, 12(3), 317-330. (In Persian). Raeisi, M.; Ghaderzadeh, H; Saedpanah, M.; Moradi, A., Carbon storage in the Abidar urban forest, Sanandaj, Iran. Iranian Journal of Forest and Poplar Research 2019, 27(3), 363-376. (in Persian). Sagheb Talebi, Kh., Sajedi, T.; Pourhashemi, M., Forests of Iran: A Treasure from the Past, A Hope for the Future. Springer, 2014, 152p. Soleimani, A.; Hosseini, S.M.; Massah Bavani, A.; Jafari, M.; Francaviglia, R., The effects of tree species on soil organic carbon and soil properties in natural forest and plantations of northern Iran (Case study: Darabkola Forest-Sari). Journal of Environmental Science and Technology 2021, 21(9), 171-184. (In Persian). Vahedi, A.A.; and Mataji, A., Variations of organic carbon sinks in the forests floor of mixed oriental beech in relation to plant diversity and physiographic factors. Iranian Journal of Forest 2017, 8(4), 459-475. (In Persian). Varamesh, S.; Hosseini, S.M.; Sefidi, K., Evaluation of the amount of carbon sequestration in biomass, litter and soil of acacia and silver cypress stands around Tehran. Environmental Science and Technology 2014, 16, 343- 352. (In Persian). Yousefi, M.; khoramivafa, M.; Mahdavi Damghani, A.; Mohammadi, G.; Beheshti Alagha, A., Assessment of carbon sequestration and its economic value in Iranian oak forests: case study Bisetoon protected area. Environmental Sciences 2017, 15(3), 123-133. (In Persian). Yousofvand mofrad, M.; soosani, J.; Naghavi, H.; Abrari Vajari, K.; Shaabanian, N., Estimation of biomass and its reduction in forests affected by decline in DadAbad region, Lorestan Province. Ecology of Iranian Forests 2023, 11(21), 170-178. (In Persian). Zabiholahi, S.; Haidari, M., Study of forest structure in pruned (Galazani) and undisturbed stand in the 9Northern Zagros forest (Case study: Baneh, Kurdistan province). Advances in Environmental Biology 2013, 7(101): 3163-3170. Zarafshar, M.; Rousta, M.J.; Matinizadeh, M.; Bordbar, S.K.; Enayati, K.; Kooch, Y., Comparison of carbon and nitrogen sequestration in soils under plantations, natural forest and agricultural farm land uses in Arjan plain in the Fars province. Ecology of Iranian Forests 2020, 8(16), 165-172. (In Persian) | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 249 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 152 |