تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 144 |
تعداد مقالات | 1,440 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,155,071 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,794,877 |
بررسی تغییرات ویژگیهای خاک در تیپهای خالص و آمیخته راش در جنگلهای غرب گیلان | ||
پژوهش و توسعه جنگل | ||
دوره 9، شماره 4، اسفند 1402، صفحه 571-591 اصل مقاله (806.47 K) | ||
نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30466/jfrd.2023.54767.1672 | ||
نویسندگان | ||
آرزو صادقی1؛ علی صالحی* 2؛ حسن پوربابائی3؛ یحیی کوچ4 | ||
1دانشجوی دکتری جنگلشناسی و اکولوژی جنگل، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعهسرا، ایران | ||
2دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعهسرا، ایران | ||
3استاد، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان، صومعهسرا، ایران | ||
4دانشیار، گروه مرتعداری ، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه تربیت مدرس، نور، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه و هدف: طبقهبندی رویشگاههای جنگلی یکی از اساسیترین کارها برای مدیریت بهینه است که دارای مفاهیم کاربردی و بلندمدت مانند تنظیم ساختار جنگلها، افزایش بهرهوری جنگل، انتخاب گونههای تندرشد مناسب برای جنگلکاریهای پربازده، افزایش بازده چوب برای تسهیل رابطه عرضه و تقاضا، احیای جنگلها، افزایش دسترسی به منابع جنگلی و همچنین ایفای عملکرد بومشناسی جنگلها است. در سالهای اخیر استفاده از عوامل مختلف برای طبقهبندی رویشگاهها روز به روز گسترش بیشتری پیدا کرده است. هدف این تحقیق بررسی تغییرات مهمترین ویژگیهای خاک را در رویشگاههای راش در منطقه ناو اسالم است. مواد و روشها: این تحقیق در سری سه حوزه هفت ناو اسالم و در پارسلهای 336، 320، 318 و 350 انجام شد. پارسل 320 بهعنوان پارسل شاهد در نظر گرفنه شد. برای بررسی و تعیین تیپهای درختی در سطح پارسلهای مورد بررسی، 84 قطعهنمونه مربعیشکل به ابعاد 20×20 متر بهصورت منظم تصادفی با شبکه آماربرداری به ابعاد 200×150 برداشت شد. در هر قطعهنمونه، علاوه بر ثبت مشخصات شیب، جهت و ارتفاع از سطح دریا، متغیرهای نوع گونه، ارتفاع و قطر برابرسینه تمام گونههای درختی برداشت شد. سپس تیپهای درختی قطعهنمونههای موردنظر با استفاده از تحلیل دوطرفه گونههای شاخص TWINSPAN تعیین شدند. برای تعیین محل پروفیلهای خاک، نقشۀ شکل زمین تهیه و با درنظر گرفتن تنوع ویژگیهای رویشگاهی و مساحت شکل زمینها، 35 قطعه نمونه در واحدهای همگن مشخص شد و پروفیلها در این واحدها حفر و نمونههای خاک از افقهای A و B خاک برداشت شدند. پس از حفر هر پروفیل در تیپهای موردنظر، مقطع عمودی هر پروفیل براساس مشخصات تفکیککننده مانند رنگ، بافت و یا ساختمان خاک به قسمتهای مختلف تفکیک شد. سپس از هر یک از افقهای تفکیک شده A و Bنمونه خاک گرفته و به آزمایشگاه منتقل شدند. سپس در محیط آزمایشگاه خشک و پس از کوبیدن از الک دو میلیمتری عبور داده شد و مهمترین ویژگیهای خاک مورد بررسی قرار گرفتند. برای بررسی روابط بین ویژگیهای خاک و تیپهای درختی، از تحلیل تطبیقی متعارفی (CCA)، تجزیه واریانس یکطرفه (ANOVA) و آزمون دانکن استفاده شد. یافتهها: بر اساس نتایج آنالیز TWINSPAN، منطقه مورد نظر به پنج تیپ درختی شامل راش خالص، آمیخته راش-پلت، آمیخته ممرز- راش همراه، توسکا آمیخته راش- ممرز و آمیخته راش- شیردار طبقهبندی شد. مطابق نمودار حاصل از رستهبندی، درصد رس، ترسیب کربن و ارتفاع از سطح دریا در افق A با جهت مثبت محور اول همبستگی معنیداری نشان دادند و کربن آلی، فسفرقابل دسترس و پتاسیم تبادلی و ترسیب کربن با جهت منفی محور دوم همبستگی معنیدار نشان دادند. در افق B درصد شن و ارتفاع از سطح دریا با جهت مثبت محور اول و درصد رس، کربن آلی، فسفر قابل دسترس، پتاسیم تبادلی و ترسیب کربن با جهت منفی محور دوم همبستگی معنیدار نشان دادند. هر پنج تیپ درختی تحت تأثیر ارتفاع از سطح دریا و درصد رس در افق A بودند. اما تیپ راش خالص، آمیخته راش- شیردار و آمیخته راش- ممرز تحت تأثیر درصد رس در افق B و ترسیب کربن در هر دو افق و پتاسیم در افق A بودند. تیپهای آمیخته راش-ممرز، راش-شیردار و راش-افرا تحت تأثیر درصد شن در هر دو افق و فسفر قابل دسترس و پتاسیم تبادلی در هر دو افق بودند. نتایج آنالیز واریانس ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک نشان داد که اختلاف معنیداری بین میانگین جرم مخصوص ظاهری، درصد رس، درصد شن، درصد رطوبت اشباع، اسیدیته، درصد کربن آلی، فسفر قابل دسترس، پتاسیم تبادلی و ترسیب کربن در بین تیپهای درختی وجود دارد، درحالیکه اختلاف معنیداری بین میانگین ویژگیهای درصد سیلت و درصد تخلخل در بین تیپهای درختی مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان داد که اختلاف معنیداری بین میانگین درصد کربن آلی، فسفر تبادلی و پتاسیم قابل دسترس در دو افق خاک وجود دارد، درحالیکه اختلاف معنیداری بین میانگین جرم مخصوص ظاهری، درصد رس، درصد سیلت، درصد شن، درصد رطوبت اشباع، درصد تخلخل، اسیدیته و ترسیب کربن در دو افق خاک وجود ندارد. نتیجهگیری کلی: بر اساس نتایج این پژوهش در تیپهایی که گونه راش غالبیت بیشتری دارد از نظر شرایط خاک چندان مناسب نیستند و تیپهای آمیخته راش در رویشگاههای با شیب بیشتر و ارتفاع کمتر مستقر شدهاند و کمعمقبودن خاک و کمبود مواد مغذی از شرایط اصلی خاکهای این رویشگاهها است. در این تحقیق نشان داده شده است که خاک یکی از شرایط محیطی بسیار مهم است که ارتباط معنیدار آن با تیپهای درختی تأیید شده است. بنابراین میتوان از خاک بهعنوان شاخصی مناسب برای تفکیک تیپهای جنگلی استفاده کرد. | ||
کلیدواژهها | ||
بافت خاک؛ کربن؛ راش اسالم؛ گروه اکولوژیک درختی | ||
مراجع | ||
Akbarlou, M.; Yar, S.; Mohammad Esmaeili., Study on the relationship between soil physico-chemical properties and plant communities parameters. Journal of Water and Soil Conservation 2012, 19 (2), 193-200. (In Persian). Arab, A.; Hosseini, M.; Jalali, E., Effect of maple, accacia, American poplar and segebrush species on some soil physical and chemical properties in eastern Haraz Foretry. Journal of Soil and Water Science 2005, 19 (1), 96-106. (In Persian). Arekhi, S.; Heydari, M.; Pourbabaei, H., Vegetation-Environmental Relationships and Ecological Species Groups of the Ilam Oak Forest Landscape, Iran. Caspian Journal of Environmental Sciences 2010, 8 (2), 115-125. (In Persian). Augusto, L.; Ranger, J.; Binkley, D.; Routh, A., Impact of several common tree species of European temperate forest on soil fertility. Annals of Forest Science 2002, 59, 233-253. Augusto, L.; Dupouey, J.L.; Ranger, J., Effects of tree species on understory vegetation and environmental conditions in temperate forests. Annals of Forest Science 2003, 60, 823-831. Badehian, Z.; Mashayekhi, Z.; Zebardast, L.; Mobrghee, N., Economic Valuation of Carbon Sequestration Function in the Mixed and Pure Beech Stands (Case study: Kheyrud Forests). Environmental Researches 2014, 9 (9), 147-156. (In Persian). Bakhshande Navroud, B.; Abrari Vajargah, K.; Pilehvar, B.; Kooch, Y., Floristic study of herbceous layer plants in hyrcanian Beech forest (case study: Beech forests in Asalem). Journal of Plant Ecosystem Conservation 2017, 4 (9), 115-132. (In Persian) Brady, N.C.; Weil, R.R., The Nature and Properties of Soils. (12th edition), Prentice-Hall, Inc, 1999; p 881. Cornelissen, J.H.C., An experimental Comparison of Leaf Decomposition Rates in a Wide Range of Temperate Plant Species and Types. Journal of Ecology 1996, 40, 573-582. Crawford, R.M.M.; Jeffree, C.E.; Rees, W.G., Paludification and forest retreat in northern oceanic environments. Annals of Botany 2003, 91 (2), 213–226. Erfanzade, R.; Alemzade Gorji, A., Effect of some edaphic factors on standing vegetation and soil seed bank. Iranian Journal of Rangeland 2011, 5 (4), 374-381. (In Persian) Eshaghi Rad, J.; Zahedi Amiri, Gh.; Marvi Mohajer, MR.; Mataj, A., Relationship between vegetation and physical and chemical properties of soil in Fagetum communities (Case study: Kheiroudkenar forest). Iranian Journal of Forest and Poplar Research 2009, 17 (2), 174-187. (In Persian). Eshaghi Rad, J.; Alijanpour, A.; Rostami, R., Vegetation-environment relationship in the birch (Betula pendula Roth.) site in the mountainous riparian forests of Marmisho valley. Iranian Journal of Forest 2022, 13 (5), 29-42. Fattahi, B.; Zare Chahouki, M.; Jafari, M.; Azarinvand, H.; Tahmasebi, P., Relation between species diversity and biomass in mountainous habitat in zagros rangelands. Journal of Rangeland Science 2017, 7, 316-325. Fathi, K.; Jourgholami, M.; Hosseini, S.A.; Khalighi Sigaroodi, Sh., Optimal distance among water diversion structures for mitigating runoff on the skid trails (case study: Kheyrud forest). Iranian Journal of Forest 2021, 13 (3), 237-250. (In Persian). Fu, B.J.; Liu, S.L.; Ma, K.M.; Zhu, Y.G., Relationships between soil characteristic, topography and plant diversity in a heterogeneous broad-leaved forest near Beijing China. Plant and Soil 2003, 261, 47-54. Gao, Y.; He, N.; Yu, G.; Chen, W.; Wang, Q., Long-term effect of different land use types on C, N and P stoichiometry and storage in subtropical ecosystem: Acase study in China. Ecological Engineering 2014, 67,171-181. Gharavi Manjili, S.; Salehi, A.; Pourbabaei, H.; Espandi, F., Classification of tree and shrub covers and determination of their relation to some soil characteristics and topographic conditions in Shafaroud forests, Guilan province. Iranian Jounal of Forest and Poplar Research 2009, 17 (3), 436-449. (In Persian). Habashi, H.; Hosseini, S.M.; Mohammadi, J.; Rahmani, R., Stand structure and spatial pattern of trees in mixed Hyrcanian Beech forests of Iran. Iranian Journal of Forest and Poplar Research 2007, 15 (1), 55-64. (In Persian). Haghshenas, M.; Mohajer, M.R.M.; Attarod, P.; Pourtahmasi, K.; Feldhaus, J.; Sadeghi, S.M.M., Climate effect on tree-ring widths of Fagus orientalis in the Caspian forests, northern Iran. Forest Science and Technology 2016, 12 (4) , 176-182. Jafari haghighi, M., Analytical methods of soil and the important physical and chemical sampling and analysis, with emphasis on theory and application, Nedazehi publish, 2003; p 236. (In Persian). Janatbabaei, M.; Gholamhosein, M.; Feghhi, J., Effect of soil and topography characteristics on distribution of plant types in the Arasbaran forests, Iran. Forest Research and Development 2019, 5 (4): 583-597. (In Persian). Javanmiri Pour, M.; Etemad, V.; Soofi Mariv, H., Some structural feature of riparian in Hyrcanian forests (Acase study: Palang-Darreh Forest, Savadkoh). Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology) 2022, 35 (1), 1-12. (In Persian). Jimenz, J.J.; Lal, R.; Leblanc, H.; Russo, R. O., Soil organic carbon pool under nativetree plantations in Caribben Lowlands of Costa Rica. Forest Ecologe and Management 2021, 241, 134-144. Kooch, Y.; Hosseini, S.M., Response of earthworms biomass and diversity to windthrow events and soil properties in Hyrcanian forests of Iran. Foila Oecologia 2010, 37 (4), 181-190. (In Persian). Kooch, Y.; Hosseini, S.M.; Zaccone, C.; Jalilvand, H.; Hojjati, S.M., Soil organic carbon sequestration as affected by afforestation: the Darab Kola Forest (North of Iran) case study. Journal of Environmental Monitoring 2012, 14 (9), 2438-2446. Kooch, Y.; Moghimian, N., The effect of deforestation and land use change on ecophysiology indices of soil carbon and nitrogen. Iranian Journal of Forest 2015, 7 (2), 243-256. (In Persian). Leps, J.; Smilauer, P., Multivariate analysis of ecological data using Canoco. Cambridge University Press UK, 2003; pp 283. Levula, J.; Ilvesniem, H.; Westman, C.J., Relation between soil properties and tree species composition in a scot pine- Noorway sprusce stand in southern Finland. Silva Fennica 2003, 37, 205-218. Lukac, M.; Godbold, D., Soil ecology in Northern Forests: A Belowground view of changing world. Cambridge University Press; Cambridge, UK, 2011; p 93. Louw, J.H.; Scholes, M., Forest site classification and evaluation: a South African perspective. Forest Ecology and Management 2002, 171 (1-2), 153-168. Lwila, A. S.; Mund, M.; Ammer, C.; Glatthorn, J., Site conditions more than species identity drive fine root biomass, morphology and spatial distribution in temperate pure and mixed forests. Forest Ecology and Management 2021, 499, 119581. Likulunga, E.L.; Pérez, E.; Schneider, C. A. R.; Schneider, D.; Daniel, R.; Polle, A., Tree species composition and soil properties in pure and mixed beech-conifer stands drive soil fungal communities. Forest Ecology and Management 2021, 502, 119709. Mahmoudi Taleghani, E.; Zahedi Amiri, Gh.; Adeli, E.; Sagheb-Talebi, Kh., Assessment of carbon sequestration in soil layer of managed forest. Iranian Jounal of Forest and Poplar Research 2007, 15 (3), 241-252. (In Persian). Mahmoudi, M.; Ramezani Kakroudi, E.; Banj Shafie, A.; Pato, M.; Hosseinzadeh, O., The study of soil carbon sequestration in Lavizan Forest Park, Tehran. Forest Research and Development 2021, 7 (2), 327-342. (In Persian). Mataji, A.; Zahedi Amiri, Gh.; Asri, Y., Vegetation analysis based on plant associations and soil properties in natural forests. Iranian Jounal of Forest and Poplar Research 2009, 17 (1), 85-98. (In persain). Mohammadi Samani, K.; Jalilvand, H.; Salehi, A., Relatinship between some soil chemical characteristics and few tree types of Zagros forests: case study of Marivan. Iranian Jounal of Forest and Poplar Research 2006, 14 (2), 148-158. (In Persian) Moradi, H. Naginezhad, A.; Siadati, S.; Reif, A., Elevational gradient and vegetation-environmental relationships in the central Hyrcanian forests of northern Iran. Nordic Journal of Botany 2016, 34, 1–14. Quichimbo, P.; Jeimenze, L.; Dario, V.; Tischer, A.; Gunter, S.; Mosandi, R.; Hamer, U., Forest site classification in the Southern Andean region of Ecuador: A case study of pine plantations to collect a base of soil attributes. Journal of Forests 2017, 8 (473). Rouhi Moghaddam, E., Investigation of the relationship between LAI and soil carbon sequestration in pure and mixed planted stands of Oak (Cade Study: the lowland forests of Chamestan). Journal of Natural Ecosystems of Iran 2015, 5 (4), 11-22. (In Persian). Salehi, A.; Zarinkafsh, M.; Zahedi Amiri, GH.; Marvi Mohajer, M. R., study of soil physicsl and chemical properties in relation to tree ecological groups in Nam-Khaneh district of Kheirood-Kenar forest. Iranian Journal of Natural Resources 2005, 58 (3), 567-578. (In Persian). Samadi Khangah, S.; Ghorbani, A.; Moameri, M., Relationship Between Ecological Species Groups and Environmental Factors in Fandoghlou Rangelands of Ardabil, Iran. Ecopersia 2020, 9 (2), 131-138. Vatani, L.; Hosseini, S.M.; Alavi, S.J.; Raeini Sarjaz, M.; Shamsi, S.S., Soil physico-chemical properties 20 years after plantation in the Iranian northern forests (Emphasizing on carbon and nitrogen stocks in plantation with broadleaved and coniferous species). Forest Research and Development 2021, 7 (1), 93-105. Zajicova, K.; Chuman, T., Effect of land use on soil chemical properties after 190 years of forest to agricultural land conversion. Soil and Water Research 2019, 14, 121-131. Zarin Kafsh, M., Soil science principle in relatin with plant and environment, Islamic azad university, Tehran, 1997; p 808. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 355 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 273 |