تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 150 |
تعداد مقالات | 1,491 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,264,086 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,896,085 |
مدلسازی موجودی حجمی خشکدارهای ریز با استفاده از تحلیل لجستیک در جنگل پژوهشی خیرودکنار | ||
پژوهش و توسعه جنگل | ||
دوره 9، شماره 4، اسفند 1402، صفحه 463-479 اصل مقاله (611.83 K) | ||
نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30466/jfrd.2023.54778.1677 | ||
نویسندگان | ||
علی اصغر واحدی* 1؛ اصغر فلاح2 | ||
1استادیار، بخش تحقیقات منابع طبیعی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی مازندران، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ساری، ایران | ||
2استاد، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، مازندران، ساری، ایران | ||
چکیده | ||
چکیده مقدمه و هدف: با توجه به اهمیت بومشناختی خشکدارهای ریز در بومسازگانهای جنگلی، ضروری است که عوامل تأثیرگذار بر موجودی حجمی آنها با استفاده از الگوی مناسب تبیین شود. از طرفی در جنگلهای هیرکانی که در گرادیان مختلف ارتفاعی آن انواع مختلفی از جوامع گیاهی به همراه تیپهای مختلف درختان دارای پراکنش گستردهای هستند، انتظار میرود خشکدارهای ریز سهم قابل توجهی را داشته باشند. یکی از الگوهایی که برای مدیریت بهینه و کنترل انباشت آنها میتواند کارساز باشد مدلسازیهای مبتنی بر تحلیل لجستیک است. هدف اصلی این پژوهش استفاده از تحلیل لجستیک رتبهای برای تبیین اثرگذاری عوامل مزبور بر انباشت حجمی خشکدارهای ریز در ارتباط با گرادیان ارتفاعی جنگل پژوهشی خیرودکنار است. مواد و روشها: این پژوهش در گرادیان ارتفاعی 100 تا 1800 متر از سطح دریا با استفاده از طرح قطعاتنمونه خوشهای انجام شد. تعداد سه قطعهنمونه دایرهای با شعاع 32/7 متر با زوایای آزیموت صفر، 120 و 240 درجه به شکل مثلث در قالب یک خوشه با فاصله 6/36 متر از یکدیگر پیاده شده و یک قطعهنمونه دیگر نیز با همان مساحت در مرکز این طراحی جانمایی شد. هر خوشه بهصورت تصادفی با سه تکرار در مجموع به تعداد 12 قطعهنمونه در یک گرادیان ارتفاع از سطح دریا با اختلاف 150 متر پیاده شد. در مجموع به تعداد 36 خوشه و 144 قطعهنمونه در جنگل مورد پژوهش پیاده شد. سه طبقه قطری شامل 5/2- 1، 5/4- 5/2 و 5/7- 5/4 سانتیمتر برای خشکدارهای ریز در نظر گرفته شد. برای اندازهگیری قطر خشکدارهای ریز یک ترانسکت خطی با آزیموت ثابت 150 درجه از مرکز هر قطعهنمونه دایرهای شکل پیاده شده و طبقه قطری 5/2-1 سانتیمتر در فاصله 1/6- 27/4 متر و دیگر طبقههای قطری در فاصله 32/7 – 27/4 متری برداشت شدند. بر روی هر ترانسکت قطر تمام خشکدارهای ریزی که محور مرکزی آنها منقطع با خط ترانسکت بود با کولیس اندازهگیری و ثبت شد. علاوه بر آن نوع گونه و پوسیدگی یا عدم پوسیدگی خشکدارهای ریز همراه با جهت دامنه نیز ثبت شد. شایان ذکر است که در تمام گرادیان ارتفاعی با توجه به تصادفی بودن پیادهسازی قطعاتنمونه مزبور تغییرات طبقات مختلف شیب وجود نداشت و در کلیه موارد جمعآوری دادهها در طبقه شیب 25 تا 40 درصد انجام شد. بر مبنای آزمون اسپیرمن ضریب همبستگی اسپیرمن و مبتنی بر مقادیر آماره مربع کای و ابعاد جدول توافقی از ضریب همبستگی کرامر برای ارزیابی معنیداری شدت همبستگی بین متغیرها استفاده شد. در روند مدلسازی صرفنظر از روابط همخطی بین متغیرهای عامل، تمام متغیرهای غیرهمبسته بهعنوان متغیرهای ورودی مدل مدنظر قرار گرفتند. متغیرهای اسمی و رتبهای در قالب فاکتورهای با اثرات ثابت و متغیرهای کمی بهعنوان متغیرهای جانبی در اجرای تحلیل لجستیک رتبهای معرفی شدند. اعتبارسنجی هر مدل بر حسب متغیرهای مختلف با استفاده از شاخص برازش مدل (آماره لگاریتم درستنمایی و مربع کای) و ضرایب تبیین کاذب کاکس و نل، و نیجلکرک ارزیابی شد. برای بررسی معنیداری مدل و ضرایب محاسباتی آن از آزمون والد والد استفاده شد. برای نمایهسازی صحتسنجی مدل در رابطه با مقادیر برآوردی و مشاهدات از آزمونهای پیرسون و انحراف استفاده شد. یافتهها: نتایج نشان داد میانگین حجم خشکدارهای ریز در کلاسههای قطری اول، دوم و سوم بهترتیب 14/2، 01/6 و 23/16 مترمکعب در هکتار بود. نتایج تحلیلی مدلسازی لجستیک نشان داد که گرادیان ارتفاعی بر مبنای آزمون لگاریتم درستنمایی (05/0 > P، 06/0 = X2) و ضریب تبیین کاذب نیجلکرک (001/0 =Pesudo-R2) دارای اثرات معنیدار بر تغییرات موجودی حجمی خشکدارهای ریز انواع طبقههای قطری نیست. با احتساب نتایج مربوط به ضرایب همبستگی اسپیرمن و کرامر نتایج حاکی از آن بود که گرادیان ارتفاعی با تیپ توده، جهت دامنه، گونه و پوسیدگی خشکدارهای ریز ارتباط معنیدار دارد. از طرفی، نتایج مبتنی بر ضریب همبستگی کرامر نشان داد که جهات دامنه با گونههای خشکدار و پوسیدگی آنها، توده درختان با درجه پوسیدگی و گونه خشکدارها و همچنین گونههای خشکدارها با درجه پوسیدگی آنها دارای ارتباط معنیداری نیست. با احتساب عدم همخطی بین متغیرهای عامل نتایج نهایی مدلسازی نشان داد که فقط نوع گونه و پوسیدگی ریزچوبها دارای اثرات معنیدار بر تغییرات انباشت حجمی خشکدارهای ریز طبقه قطری اول است (24/0 =Pesudo-R2 ; 05/0 < P، 61/22= X2). نتیجهگیری کلی: با توجه به معنیداری آماره والد گونههای ریزچوب بهطور مستقیم با اثرات شبیه بههم و پوسیدگی آنها بهطور وارونه بر متغیر پاسخ خشکدارهای طبقه اول قطری دارای اثرات معنیداری است. درصورتیکه مقدار انباشت حجمی خشکدارهای ریز در طبقات قطورتر تحت تأثیر عوامل معرفی شده نبود. از اینرو، این احتمال وجود دارد که بسیاری از رخدادهای غیرمترقبه از جمله آشفتگیهای طبیعی در مقیاسهای مختلف و با شدت متفاوت بههمراه ماهیت ذاتی جنگلشناسی از جمله مراحل تحولی میتواند مهمترین عواملی باشد که در موجودی حجمی خشکدارهای ریز در طبقات قطورتر تأثیر داشته باشد. | ||
کلیدواژهها | ||
انباشت حجمی؛ خشکدارهای ریز؛ گرادیان ارتفاعی؛ مدل لجستیک رتبهای | ||
مراجع | ||
Agresti, A., Analysis of ordinal categorical data. 1th ed.; Hoboken, N.J: Wiley 2010, ISBN 978-0470082898. p 424. Bardelli, T.; Gómez-Brandón, M.; Ascher-Jenull, J.; Fornasier, F.; Arfaioli, P.; Francioli, D.; Egli, M.; Sartori, G.; Insam, H.; Pietramellara, G., Effects of slope exposure on soil physico-chemical and microbiological properties along an altitudinal climosequence in the Italian Alps. Science of the Total Environment 2017, 1(575), 1041-55. Bihamta, M.R.; Zare Chahouki, M.A., Principles of statistics for the natural resources science. University of Tehran Press 2010, Tehran, Iran, pp. 320. (In Persian). Delcourt, C.J.F.; Veraverbeke, S., Allometric equations and wood density parameters for estimating aboveground and woody debris biomass in Cajander larch (Larix cajanderi) forests of northeast Siberia. Biogeosciences 2022, 19 (18), 4499–4520. Fagerland, M.W., How to test for goodness of fit in ordinal logistic regression models. The Stata Journal 2022, 17(3), 668-686. Gómez-Brandón, M.; Ascher-Jenull, J.; Bardelli, T.; Fornasier, F.; Fravolini, G.; Harmon, M.E.; Woodall, C.W.; Fasth, B.; Sexton, J., Woody Detritus Density and Density Reduction Factors for Tree Species in the United States: A Synthesis. Northern Research Station 2007, 84, pp 29. Korboulewsky, N.; Bilger, I.; Bessad, A., How to Evaluate Downed Fine Woody Debris ncluding Logging Residues?. Forests 2021, 12 (7), 1-20. Lelisho, M.E.; Wogi, A.A.; Tareke, S.A., Ordinal Logistic Regression Analysis in Determining Factors Associated with Socioeconomic Status of Household in Tepi Town, Southwest Ethiopia. The Scientific World Journal 2022, 1(1),1- 9. https://doi.org/10.1155/2022/2415692. Marshall, P.L.; Davis, G.; LeMay, V.M. Unsing Line Intersect Sampling for Coarse Woody Debris; Technical Report. Forest Research B.C.: Nanaimo, BC, Canada, 2000; pp. 34. Marvie-Mohadjer, M.R., Silviculture and forest tending. University of Tehran Press 2005, Tehran, Iran, pp. 378. (In Persian). Masrouri, E.; Shataei, S.H.; Moayeri, M.H; Soosani, J.; Bagheri, R., Modeling of forest degradation extend using using physiographic and socio-economic variables (case study: a part of kaka-reza district in Khoram-Abad). Ecology of Iranian Forests 2015, 3 (5), 20-30. (In Persian) Moridi, M.; Malakshahi, M.; Etemad, V.; Sefidi, K., Accumulation of fine woody debris in the stem exclusion phase in mixed beech (Fagus orientlais Lipsky) stands. Forest Research and Development 2016, 1 (4), 351-361 (In Persian). Poorbabaei, H.; Poorrostam, A.; Salehi, A., Modeling the Degradation of Hyrcanian Forests Using Logestic Regression Method (Case Study: Shenrood Forests, Guilan). Iranian Journal of Applied Ecology 2022, 11 (3), 37-46 (In Persian). Rondeux, J.; Bertini, R.; Bastrup-Birk, A.; Corona, P.; Latte, N.; McRoberts, R.E.; Ståhl, G.; Winter, S.; Chirici, G., Assessing Deadwood Using Harmonized National Forest Inventory Data. Forest Science 2012, 58 (3), 269–283. Sefidi, K.; Marviemohajer, M.R.; Etemad, V., Coarse and fine woody debris accumulation in mixed beech stands, Case study Gorazbon forests. Journal of Forest Sustainable development 2014, 1(2), 137-149 (In Persian). Sefidi, K.; Mohadjer, M. M., Characteristics of coarse woody debris in successional stages of natural beech (Fagus orientalis) forests of Northern Iran. Journal of forest Science 2010, 56(1), 7-17. Shadmani, S.; Ghodskhah daryaei, M.; Ghajar, I.; Heidari Safari Koichi, A., Modeling the Forest Degradation Degrees of Masal Watershed NO: 12 in Guilan Province, Using Logistic Regression. Journal of Natural Environment 2020, 73 (1), 49-61 (In Persian). Teissier Du Cros, R.; Lopez, S., Preliminary study on the assessment of deadwood volume by the French national forest inventory. Annals of Forest Science 2009, 66, 302. Van Wagner, CE., The line intersect method in forest fuel sampling. Forest Science 1968, 14(1), 20-26. Woodall, C.; Williams, M.S., Sampling Protocol Estimation, and Analysis Procedures for the Down Woody Materials Indicator of the FIA Progam. North Central Research Station Forest Service U.S. Department of Agriculture 2005, pp. 47. Woodall, C.W.; Walters, B.F.; Oswalt, S.N.; Domke, G.M.; Toney, C.; Gray, A.N., Biomass and carbon attributes of downed woody materials in forests of the United States. Forest Ecology and Management 2013, 305, 48–59. Woodall, CW.; Liknes, GC., Climatic regions as an indicator of forest coarse and fine woody debris carbon stocks in the United States. Carbon balance and Management 2008, 3 (5), 1-8. Zobeiri, M., Forest Biometry. Tehran University Press 2002, 2561, 411 pp (In Persian). | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 929 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 362 |