تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 150 |
تعداد مقالات | 1,478 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,257,181 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,887,507 |
تأثیر برشهای اصلاحی بر ویژگیهای کمی و کیفی تودههای جنگلی ارسباران (بررسی موردی: منطقه مکیدی کلیبر) | ||
پژوهش و توسعه جنگل | ||
دوره 10، شماره 1، اردیبهشت 1403، صفحه 113-129 اصل مقاله (872.06 K) | ||
نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30466/jfrd.2023.54437.1637 | ||
نویسندگان | ||
مهدی مردمی آیقرچمن1؛ سید رستم موسوی میرکلا* 2؛ الیاس رمضانی2؛ احمد علیجانپور3 | ||
1دانشآموخته کارشناسی ارشد جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
2دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
3استاد، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران | ||
چکیده | ||
مقدمه و هدف: پرورش جنگل در حقیقت از مهمترین فعالیتهای جنگلشناسی محسوب میشود و کلیه مسائل مربوط به تربیت و اصلاح تودههای جنگلی را شامل میشود. هدف و منظور اصلی پرورش جنگل تقویت و اصلاح کمی و کیفی توده جنگل و سالم نگه داشتن آن در طول حیات طولانی جنگل است. برشهای مختلفی که در جنگل انجام میشود بهعنوان ابزار جنگلشناسی نقش مهمی در هدایت توده به سمت اهداف موردنظر دارد. این برشها برای اصلاح تودههای جنگلی و برای رسیدن به توسعه و پایداری بومسازگان جنگلی انجام میشود. بررسی اهمیت و تأثیر این برشها در جنگلهای مورد نظر منطقه اهمیت زیادی دارد. این پژوهش با هدف مقایسه کمی و کیفی تودههای جنگلی بالغ و زادآوری توده اصلاحشده (عملیات اصلاحی پرورشی بهمدت 14 سال) و شاهد (در مجاورت توده اصلاحشده) در منطقه مکیدی شهرستان کلیبر انجام شد. مواد و روشها: منطقه مکیدی در بخش حفاظتشده جنگلهای ارسباران و در جنوب غربی شهرستان کلیبر واقع شده است. ارتفاع این منطقه 1400-1500 متر از سطح دریا بوده و در بخش غربی حوزه آبخیز رودخانه کلیبرچای میانی قرار دارد. مناطق مورد نظر از نظر شرایط فیزیوگرافی و بومشناسی مشابه یکدیگر بوده و تنها از نظر نوع دخالتهای پرورشی تفاوت داشتهاند. در توده اصلاح شده جمعاً پنج درصد از درختان طی دوره 14 ساله برداشت شدهاند. در این عملیات درختانی که از نظر وضعیت ظاهری دچار ضعف و یا بیماری بوده و یا تنه درختانی که به پایههای نخبه چسبیده بودند و یا مزاحمتهای تاجی و ریشهای داشتهاند برداشت شدهاند. مساحت منطقه مورد بررسی 40 هکتار که 20 هکتار برای هر کدام از تیمارها در نظر گرفته شد. با استفاده از شبکه آماربرداری به ابعاد 50×50 متر، 33 قطعهنمونه دایرهای 300 مترمربعی در منطقه شاهد (سه قطعه نمونه در داخل محوطه بدون پوشش قرار داشتهاند) و 36 قطعهنمونه در منطقه اصلاحشده پیاده شد. همچنین زادآوری گونههای چوبی در هر دو توده، در قطعات نمونه دایرهای به ابعاد 100 مترمربع به مرکزیت قطعهنمونه اصلی بررسی شدند. یافتهها: نتایج نشان داد که میانگین قطر برابرسینه درختان 35/11 و 98/10 سانتیمتر، میانگین قطر تاج 48/2متر و 11/2 متر بهترتیب در توده اصلاحشده و شاهد بوده است. میانگین ارتفاع درختان در توده اصلاح شده 22/9 متر و در توده شاهد 61/9 متر بوده است که بین دو توده از نظر آماری اختلاف معنیدار نبود. از نظر تعداد در هکتار در هر دو توده بیشترین تعداد در طبقه قطری 10 سانتیمتر بوده است و در طبقات قطری بالاتر تعداد به شدت کاهش را نشان میدهد. مشاهده وضعت دو توده به خوبی نشاندهنده جوان بودن این تودهها بود. مقدار ضریب قد کشیدگی دو توده اصلاح شده و شاهد نشان داد که میانگین ضریب قدکشیدگی در توده شاهد بیشتر از توده اصلاحشده است که نشاندهنده بهبود وضعیت این ضریب بخاطر انجام عملیات پرورشی است و پایداری بهتر تودهها را بعد از عملیات اصلاحی نشان میدهد. از مهمترین درختان و درختچههای های مشاهده شده در منطقه مورد بررسی میتوان به گونههای بلوط سفید، بلوط سیاه، کرب، ممرز، توسکا و گیلاس وحشی اشاره نمود. در طبقات قطری از نظر ترکیب گونهای در توده اصلاحشده گونه بلوط سفید 56 درصد و گونه کرب 31/0 درصد بیشتر از توده شاهد بوده است. درصد درختان با تاج سالم 4/93 درصد و 9/93 درصد و زاویه تنه قائم 7/68 درصد و 5/43 درصد بهترتیب در توده اصلاحشده و شاهد بوده است. بررسی وضعیت تمایل درختان نشان داد که توده اصلاح شده از نظر قائم بوده تنه وضعیت مساعدتری نسبت به توده شاهد دارد هر چند توده شاهد نیز وضعیت مطلوبی دارد. منشا تمام درختان مشاهده شده در منطقه مورد بررسی دانه زاد بوده است. همبستگی بین قطر و ارتفاع درختان در هر دو توده اصلاحشده و شاهد رابطه نمایی معنیداری را نشان داد و ضریب تعیین برای توده اصلاح شده وضعیت بهتری نسبت به توده شاهد دارد. از نظر فراوانی زادآوری توده شاهد وضعیت زاداوری مناسب تری نسبت به توده اصلاح شده داشته است و بیشترین تعداد زاداوری مشاهده شده در طبقات قطری 5 تا 5/7 سانتیمتری بوده است و بعد از آن طبقات قطری 5/2 تا 5 سانتیمتر و صفر تا 5/2 قرار داشتهاند. نتیجهگیری کلی: جمع بندی نتایج بهدستآمده نشان میدهد این توده نیاز به دخالت بیشتر و برشهای بعدی دارد تا بتوان با افزایش نور و مواد غذایی به تعداد پایههای کمتر موجب افزایش رشد قطری این درختان شد. پیشنهاد میشود این بررسیها هر 5 سال یکبار تکرار شده تا بهتر بتوان به تأثیر این عملیات پی برد. | ||
کلیدواژهها | ||
ترکیب گونه ای؛ زادآوری جنگل؛ نمونهبرداری سیستماتیک | ||
مراجع | ||
Alijanpour, A.; Zobeyri, M.; Marvi Mohajer, M. R.; Zargham, N., Investigating and determining the optimal statistical method in Arsbaran forests, Natural Resources of Iran 2002, 56 (4): 397-406. (In Persian) Alijanpour, A.; Eshaghi-Rad, J.; Banj Shafiei, A., Comparison of woody plants diversity in protected and non-protected areas of Arasbaran forests. Iranian Journal of Forest and Poplar Research 2009, 17 (1), 133-125. (In Persian) Alijanpour, A.; Banj Shafiei, A.; Asghari. A., The effect of aspect, climate (temperature, precipitation) and soil on annual ring width of cornalian cherry in Arasbaran Forests (N.W. Iran), Applied Ecology 2014, 3 (7), 55-66. (In Persian) Eslami, A.; Hosseini, M, T.; Sagheb Talebi, Kh.; Investigating the number of trees in the first diagonal layer in order to achieve the stability of beech stands in the implementation of forestry close to nature in the forest of Shamushek-Golestan province, Journal of Wood & Forest Science and Technology 2016, 23 (2), 111-124. (In Persian) Hamzeh, B.; Safavi, S. R.; Asri, Y.; Jalili, A., Floristic analysis and a preliminary vegetation description of Arasbaran Biosphere Reserve, NW Iran, Scientific Information Database, Rostaniha 2010, 11 (1), 1-16. (In Persian) Hassani. M.; Eslami. A.; Hadizadeh Marjani. Gh. R., The effect of thinning on young plantations of velvet maple (Acer velutinum Boiss) on the quantitative & qualitative characteristics of future trees (Case study: Holomsar-Amol), Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology) 2015, 29 (2), 339-351. (In Persian) Hassanzad Navroodi, I.; Hassannezhad sadatmahaleh, S., Comparison of quantitative and qualitative characteristics in managed and unmanaged natural forest stands at district 7 - Shenrood (Siahkal). Journal of Plant Research (Iranian Journal of Biology) 2015, 28 (1), 103-115. (In Persian) Jahandar, O.; Ali Dost, E., Effects of fire on physical, chemical and biological properties of soil in Arasbaran forest in Kaleybar city. Forest Research and Development 2022, 8 (4), 425-438. (In Persian) Jannet-Babaei, M.: Moradi, Gh.; Faghhi, J., The effect of soil characteristics and topography on the distribution of plant types in Arsbaran forests. Forest Research and Development 2008, 5 (4), 583-597. (In Persian) Kazemi, Sh.; Hojjati, M.; Fallah, A.; Tafazoli. M., Effects of forest management on soil physical and chemical properties of Khalil-Mahale Forest, Forest Research and Development 2015, 1 (2), 167-180. (In Persian) Liu, X.; Silinus, U.; Lieffers, V. J. R., Stem hydraulic properties a grow in Lodgepole pine stands following thinning and sway treatment, Canadian Journal of Forest Research 2003, 33 (1), 1295-1303. Marvi Mohajer, M. R. 2006. Silviculture, second edition. University of Tehran Press, Tehran, 2006, P 384. (In Persian) Moradi Dirmandrik, Sh.; Ramezani Kakroudi, E.; Alijanpour, A.; Banj Shafiei, A., Quantitative and qualitative characteristics of Arasbaran Forest Protected Area in slope gradient classes, Forest Research and Development 2015, 1 (1), 1-15. (In Persian) Moradi Dirmandrik, Sh.; Ramezani Kakroudi, E.; Alijanpour, A.; Banj Shafiei, A., Quantitative and qualitative characteristics and altitudinal zonation of Arasbaran forest protected area, northwestern Iran, Iranian Journal of Forest and Poplar Research 2016, 24 (3), 540-529. (In Persian) Pitkänen, T. P.; Bianchi, S.; Kangas, A., Quantifying the effects of competition on the dimensions of Scots Pine and norway spruce crowns. International Journal of Applied Earth Observation and Geoinformation 2022, 112, 102941. Rezaei Sangdehi. S. M. M.; Moslemi, S. M.; Tafazoli, M., Comparing the forest quantitative and qualitative characteristics following a period of forestry plan implementation (Case study: Watershed 65, Jojadeh zone of Farim Company, Mazandaran province), Iranian Journal of Forest and Poplar Research 2017, 24 (4), 723-713. (In Persian) Rezaei, S.A. The Features of Natural Resources and Watersheds of Iran. Pouneh Press, Tehran, 2012, p 384. (In Persian) Sagheb Talebi, K.; Sajedi. T.; Pouhashemi, M. Forests of Iran, Springer 2014, p 152. Villegas, Z.; Peña-Claros, M.; Mostacedo, B.; Alarcón, A.; Licona, J.C.; Leaño, C.; Pariona, W.; Choque, U., Silvicultural treatments enhance growth rates of future crop trees in a tropical dry forest. Forest Ecology and Management 2009, 258 (6), 971-977. Shojaie shami, A., Investigation of Structure and Regeneration Forest Trees in Logged and Non-logged (Case of study: Darabkola Forest of Sari). Natural Ecosystems of Iran 2017, 7 (4), 69-82. Yekani Mutlaq, E.; Hajarian, M.; Hosseinzadeh, O.; Alijanpour, A., Impacts of ecotourism development in the Arasbaran region using BOCR, Iranian Journal of Forest 2016, 8 (2), 153-167. (In Persian) Zalesov. S.V.; Dancheva A.V.; Ebel, A.V.; Ebel E. D., Silvicultural effectiveness of improvement cutting in the pine forests of Kazakh upland. Bulletin of Higher Educational Institutions. Lesnoi Zhurnal (Forestry journal) 2016, p 10. Zhou, D.; Zhao, S. Q.; Liu, S.; and Oeding, J., A meta-analysis on the impacts of partial cutting on forest structure and carbon storage, Biogeosciences 2013, 10, 3691–3703. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 498 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 270 |