تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 149 |
تعداد مقالات | 1,479 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,257,470 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,887,808 |
بررسی تأثیر طول نوارهای کشت بر فرسایش شیاری و دانهبندی ذرات فرسایشی در کشتزار دیم | ||
تحقیقات کاربردی خاک | ||
دوره 11، شماره 2، شهریور 1402، صفحه 59-70 اصل مقاله (1.35 M) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
علی رضا واعظی* 1؛ لیلا ورقائی2 | ||
1دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه زنجان | ||
2دانشجوی کارشناسی ارشد فیزیک و حفاظت خاک، گروه خاکشناسی دانشگاه زنجان | ||
چکیده | ||
شدت وقوع فرسایش شیاری و دانهبندی ذرات منتقله از نوارهای کشت تحت تأثیر طول آنها ممکن است قرار گیرد. این پژوهش به منظور بررسی تأثیر طول نوارها بر شدت فرسایش شیاری و نوع ذرات منتقله انجام گرفت. آزمایشهای صحرایی در کشتزاری دیم با شیب 10 درصد با شش طول شیار (2، 6، 10، 14، 18 و 22 متر) در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار به اجرا درآمد. اندازهگیریها در شیارهایی به عرض 20 سانتیمتر، عمق 5 سانتیمتر با استفاده از جریانی پیوسته با شدت 3 لیتر بر دقیقه در بازههای زمانی 5 دقیقه به مدت 60 دقیقه انجام گرفت و زمان آغاز فرسایش شیاری و نیز شدت فرسایش و دانهبندی ذرات طی زمان در هریک از شیارها تعیین شد. بر اساس نتایج، زمان آغاز فرسایش شیاری با افزایش طول نوار از الگوی افزایشی پیروی کرد. فرسایش شیاری در اغلب شیارها تا زمان 45 دقیقه افزایش یافت. فرسایش شیاری در شیارهای 22 متری رخ نداده است که مربوط به نفوذ آب در طول شیار و از دست دادن قدرت جریان است. فرسایش شیاری در شیارهای با طول 2، 6، 10، 14و 18 به ترتیب 02136/0، 003232/0، 00225/0، 00150/0 و 00235/0 میلیگرم بر مترمربع در ثانیه بود. رابطه خطی کاهشی بین شدت فرسایش شیاری و طول شیار وجود داشت (54/0=2R). توزیع اندازه دانه رسوب به طور معنی داری تحت تأثیر طول شیار قرار گرفت. با افزایش طول شیار، انتخابپذیری سیلت افزایش یافت، در حالی که انتخابپذیری ماسه در شیارهای بلند محدود شد. انتخابپذیری خاک رس تحت تأثیر طول شیار قرار نگرفت. استفاده از خاک ورزی حفاظتی در اراضی دیم می تواند باعث افزایش نفوذ آب و کنترل فرسایش شیاری در شیارها شود. | ||
کلیدواژهها | ||
تغییرات زمانی؛ درجه شیب؛ ذرات رسوب؛ شدت جریان؛ هدررفت خاک | ||
مراجع | ||
Asadi H., Mosavi A., and Parhizgar M.V. 2018. Effect of plot scale on runoff under natural rainfall (Case study; Saravan region, Rasht). Iranint Jornal of Soil and Water Research, 48(5): 1144-1133.
Asadzadeh F., Gorji A., Vaezi Sokouti R., and Shorafa M. 2012. Scale effect on runoff from filed plots under natural rainfall. American-Eurasian Journal of Agriculture and Environmental Science, 12(9): 1148–1152.
Asadzadeh, F.M., Gorji, A., Vaezi, A.L., Sokouti R., and Mirzaee, S. 2013. Effect of plot size on measured runoff and sediment yield from natural rain-storms. Journal of Water and Soil Resources Conservation, 4 (2): 69.
Bagheri, M., and Vaezi, A. R. 2018. Wheat grain yield and soil water content as affected by row spacing and plough directions in a dry-farming land. Water and Soil Conservation, 24(5): 211-226.
Boix-Fayos, C., Mena, M., Rosalén, E., Cases, A. and Castillo, V., 2006,. Measuring soil erosion by field plots: Understanding the sources of variation. Earth Science Reviews, 78(3-4): 267–285.
Bewket, W., and Sterk, G. 2003. Assessment of soil erosion in cultivated fields using a survey methodology for rills in the Chemoga watershed, Ethiopia. Agriculture, Ecosystems and Environmen, 97: 81-93.
Borrelli P., Robinson D.A., Fleischer L.R., Lugato E., Ballabio C., Alewell C., Meusburger K., Modugno S., Schutt B., Ferro V., Bagarello V., Van Oost K., Montanarella L., and Panagos, P. 2017. An assessment of the global impact of the 21st century land use change on soil erosion. Nature Communications, 8: 1–13.
Bouyoucos G.J. 1962. Hydrometer method improved for making particle size analyses of soils. Agronomy Journal, 54 (5): 464–465.
Brunner G.W. 1995. HEC-RAS River Analysis System. Hydraulic Reference Manual. Version 1.0, DTIC Document.
Dahnke W. C., and Whitney D.A. 1988. Measurement of soil salinity. Recommended chemical soil test procedures for the North Central Regional Publication 221. North Dakota Agricultural Experiment Staton Bull, 499: 32-34.
Farmer, E.E. 1973. Relative detachability of soil particles by simulated rainfall. Soil Science Society of America Journal, 37: 629–633.
Foster G.R., Flanagan D.C., Nearing M.A., Lane L.J., Risse L.M., and Finkner S.C. 1995. Chapter 11: hillslope erosion component. In: Flanagan D.C., and Nearin, M.A. (Eds.), USDA Water Erosion Prediction Project: Hillslope Profile and Watershed Model Documentation, Vol. NSERL Report No. 10. USDAARS national Soil Erosion Research Laboratory.
Gee G.W., and Bauder J.W. 1986. Particle-size analysis. In A. Klute (Ed.). Methods of Soil Analysis: Part.I. Physical and Mineralogical Methods (2nd ed.). Agronomy Monograph 9, 383-411.
Gumiere, S.J., Le Bissonnais, Y., and Raclot D. 2009. Soil resistance to interrill erosion: Model parameterization and sensitivity. Catena, 77: 274–284.
Hao H., Wang G., Guo Z., and Hua L. 2019. Water erosion processes and dynamic changes of sediment size distribution under the combined effects of rainfall and overland flow. Catena, 173: 494-504.
He J., X. Li L. Jia Gong H., and Cai Q. 2014. Experimental study of rill evolution processes and relationship between runoff and erosion on clay loam and loess. Soil Science Society American Journal, 78: 1716–1725.
Jiang F., Zhan Z., Chen J., Lin J., Wang M.K., Ge H., and Huang, Y. 2018. Rill erosion processes on a steep colluvial deposit slope under heavy rainfall in flume experiments with artificial rain. Catena, 169: 46-58.
Joel A., Messing I., Seguel O. and Casanova M. 2002. Measurement of surface water runoff from plots of two different sizes. Hydrological Processes, 16(7): 1467-1478.
Le Bissonnais Y., Benkhadra H., Chaplot V., Fox D., King D., and Daroussin, J. 1998. Crusting, runoff and sheet erosion on silty loamy soils at various scales and up scaling from m2 to small catchments. Soil and Tillage Research, 46: 69–80.
Liu H., Lei T.W., Zhao J., Yuan C.P., Fan Y.T., and Qu L.Q. 2011. Effects of rainfall intensity and antecedent soil water content on soil infiltrability under rainfall conditions using the run off-on-out method. Journal of Hydrology, 396: 24-32.
Moussavi S.A., Asadi H., and Parhizgar, M. 2018. Effect of plot scale on runoff under natural rainfall (Case study; Saravan region, Rasht). Iran Journal of Soil and Water Research, 5 (48): 1133-1144. (In Persian with English Summary)
Mounirou L., and Yacouba H. 2012. Measuring runoff by plots at different scales: Understanding and analysing the sources of variation. Comptes Rendus Geosciences, 344(9): 441-448.
Quan X., He J., Cai Q., Sun L., and Li, X. 2020. Soil erosion and deposition characteristics of slope surfaces for two loess soils using indoor simulated rainfall experiment. Soil and Tillage Research, 204: 104714.
Romero C.C., Stroosnijder L., and Guillermo, A.B. 2007. Interrill and rill erodibility in the northern Andean highlands. Catena, 70: 105-113.
Sadeghi S.H.R., BashariSeghaleh M. and Rangavar A.S. 2013. Plot sizes dependency of runoff and sediment yield estimates from a small watershed. Catena, 102: 55-61.
Sadusky, M.C., Sparks D.L., Noll M.R., and Hendricks, G.J. 1987. Kinetics and mechanisms of potassium release from sandy Middle Atlantic Coastal Plain soils. Soil Science Society of American Journal, 51(6): 1460-1465.
Thomaz E.L., and Vestena L.R. 2012. Measurement of runoff and soil loss from two differently sized plots in a subtropical environment (Brazil). Earth Surface Processes and Landforms, 37: 363-373.
Vaezi, A.L. 2020. Water erosion, Processes and Models, First Edition, Zanjan University Press, Iran.
Vaezi A.L., and Ebadi M. 2017. Particle size distribution of surface-eroded soil in different rainfall intensities and slope gradients. Journal of Water and Soil, 31 (1): 216-229.
Vaezi A.L., and Haghani Z. 2020. Effect of slope gradient and soil physical properties on soil loss in furrows of rainfed farms. Iranian Journal of Watershed Management Science and Engineering, 49(14): 93-96. (In Persian with English Summary)
Vaezi A.L., Noghan M., and Foroumadi, M. 2017. Dependency of runoff characteristics on the plot scale in rainfed land under semi-arid rainfalls. Journal of Water and Soil Resources Conservation, 7(1): 15-29.
Wang L., and Shi Z.H. 2016. Size selectivity of eroded sediment associated with soil texture on steep slopes. Soil Science Society of American Journal, 79: 917-929.
Yoder R.E. 1936. A direct method of aggregate analysis of soils and a study of the physical nature of erosion losses. Agronomy Journal, 28(5): 337-351. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 634 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 387 |