تعداد نشریات | 13 |
تعداد شمارهها | 150 |
تعداد مقالات | 1,491 |
تعداد مشاهده مقاله | 2,263,893 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 1,895,923 |
نقش بندهای خشکهچین متوالی در مهار رسوب در حوزه آبخیز جنگلی بلوط در غرب ایران | ||
تحقیقات کاربردی خاک | ||
دوره 9، شماره 4، اسفند 1400، صفحه 27-37 اصل مقاله (700.66 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
علی رضا واعظی1؛ کامبیز رستمی مانگ هلاتی* 2؛ سید حمیدرضا صادقی3 | ||
1دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه زنجان | ||
2مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی کرمانشاه | ||
3(استاد دانشگاه ترتبیت مدرس ) فرسایش و رسوب | ||
چکیده | ||
بندهای خشکهچین از جمله بندهای اصلاحی کمهزینه در حوزههای آبخیز هستند که در آبراهههای کوچک برای حفظ منابع خاک و کاهش انتقال رسوب بکار میروند. کارایی این بندها در رسوبگیری ذرات در عرصه جنگلی کمتر مورد توجه پژوهشگران قرار گرفته است. هدف از این پژوهش بررسی تأثیر توالی بندهای خشکهچین و نقش عوامل مؤثر بر مقدار رسوبگیری در عرصه جنگلی بود. همچنین دانهبندی رسوبات در بندهای متوالی و در فواصل مختلف از هر بند بررسی و با توزیع اندازه ذرات خاک بالادست بندها مقایسه شد. در این پژوهش یازده بند متوالی خشکهچین در حوزه آبخیز مرگ واقع در جنوب غربی شهر کرمانشاه مورد بررسی قرار گرفت. این بندها در آبراهه با درجه دو طی سال 1395 احداث شدهاند. نتایج نشان داد بندهای بالادست آبراهه با 9245 کیلوگرم بر هکتار بیشترین و بندهای پاییندست با 3575 کیلوگرم بر هکتار کمترین عملکرد رسوب را داشتند. مقدار رسوب پشت بندها تحت تأثیر شیب و مساحت سطح زهکشی آنها قرار داشت. مقدار شن رسوب 5/1 برابر بیشتر از خاک بالادست بندها بود در حالی که مقدار سیلت و رس رسوب کمتر و بهترتیب 5/75 و 8/23 درصد خاک بالادست بود. در طول سطح رسوبگذاری با دور شدن از ساختمان بند، درصد شن افزایش ولی درصد سیلت و رس کاهش یافت. این پژوهش نشان داد بندهای خشکهچین یکی از مهمترین سازههای کم هزینه در حوزه آبخیز برای جلوگیری از انتقال رسوب به ویژه ذرات درشتدانه هستند. هر چند، احداث بندهایی با زهکشی کم جهت جلوگیری از انتقال ذرات ریز ضروری است. | ||
کلیدواژهها | ||
خاک؛ دانه بندی ذرات؛ رسوبات درشت دانه؛ مساحت سطح زهکشی؛ شیب | ||
مراجع | ||
Abedini M., Said M.A.M., and Ahmad F. 2012. Effectiveness of check dam to control soil erosion in a tropical catchment (The Ulu Kinta Basin). Caten, 97: 63–70.
Addisu S., and Mekonnen M. 2019. Check dams and storages beyond trapping sediment, carbon sequestration for climate change mitigation, Northwest Ethiopia. Geoenvironmental Disasters. 6(4): 1-8.
Arabkhedri M. 2014. A Review on Major Water Erosion Factors in Iran. Extension and Development of Watershed Management. 2(4): 23-30.
Arabkhedri, M. 2005. A Study on the Suspended Sediment Yield in River Basins of Iran. Iran-Water Resources Research. 1(2): 51-60.
Asadzadeh F., and Samadi A. 2016. Analysis of Physicochemical Properties of Sediments Trapped in Successive Check Dams. Iranian Journal of Soil and Water Research. 47(2), 293-306.
Boix-Fayos C., Barbera´ G.G., Lo´pez-Bermu´dez F., and Castillo V.M. 2007. Effects of check dams, reforestation and land-use changes on river channel morphology: case study of the Rogativa catchment (Murcia, Spain). Geomorphology, 91: 103–123.
Blake, G.R. and Hartge, K.H. 1986. Bulk density. In: Klute, A. (Ed.), Methods of Soil Analysis, Part 1, Physical and Mineralogical Methods, 2nd Ed., Agronomy, 9: 363-382.
Bombino G., Tamburino V., and Zimbone S.M. 2006. Assessment of the effects of check-dams on riparian vegetation in the mediterranean environment: A methodological approach and example application. Ecological Engineering, 27(2):134-144.
Bouyoucos G.J. 1962. Hydrometer Method Improved for Making Particle Size Analysis of Soils. Gron 54: 464–465.
Castillo V.M., Conesa Garcia W.M., Barbera C., Navarro Cano G.G., and Lopez- Bermudez F.J.A. 2007. Effectiveness and geomorphological impacts of check dams for soil erosion control in a semiarid Mediterranean catchment: El Carcavo (Murcia, Spain). Catena ,70: 416–427.
Esmaili Nameghi A., and Hassanli. A. 2007. Peformance Evaluation of Checkdams Location across Some Streams in the Fine Sediment Retention (Case Study: Droudzan Watershed). Journal of Water and Soil Science , 11 (1): 13-24.
Fatahi M. 2000. Zagross forests management. Research Institute of Forests and Rangelands. 471.
Ghazavi R., Vali A., and Mohamadesmaili M. 2012. The effectiveness of check dams in stream morphology and sediment deposition (A case study: abjovan watershed, Fars province). Iranian Water Research Journal. 5(9): 229-232.
Hossieni. A., and Hossieni M. 2016. The Role of Topographic and Edaphic Factors in Mortality of Trees in Middle Zagros Persian Oak (Quercus brantii) Forests. journal of Zagros Forests Researches. 3 (1): 47-58.
Mengistu B., Defersha M., and Assefa M. 2012. Effect of rainfall intensity, slop and antecedent moisture content on sediment concentraction and sediment enrichment ratio, Catena, 90: 47-52.
Nazari Samani A.A., Ahmadi H., Jafari M., and Ghoddusi J. 2010. Sediment Sourcing of Gully Erosion and Factors Affecting it in Small Catchments. Physical geography research quarterly, 41(69): 19-34.
Nichols M.H., and Polyakov V.O. 2019. The impacts of porous rock check dams on a semiarid alluvial fan. Science of the Total Environment, 664: 576–582.
Nichols M.H., Polyakov V.O., Nearing M.A., and Hernandez M. 2016. Semiarid watershed response to low-tech porous rock check dams. Soil Science ,181 (7):275–282.
Polyakov V.O., Nilchos, M.H., McClaran M.P., and Nearing M.A. 2014. Effect of check dams on runoff, sediment yield, and retention on small semiarid watersheds. Journal of Soil and Water Conservation. 69(5):414-42.
Ramos-Diez I., Navarro-Hevia J., San Martín Fernandez R., Díaz-Gutiérrez V., and Mongil-Manso J. 2017. Evaluating methods to quantify sediment volume strapped behind check dams, Saldaña badlands (Spain). International Journal of Sediment Research. 32: 1–11.
Rienzi E.A., Fox J.F., Grove J.H., and Matocha C.J. 2013. Interrill erosion in soils with different land uses: the kinetic energy wetting effect on temporal particle size distribution. Catena, 107: 130–138.
Sougnez N., van Wesemael B., and Vanacker V. 2011. Low erosion rates measured for steep, parsely vegetated catchments in southeast Spain. Catena, 84(1-2):1-11.
Vaezi A.R., Abbasi M., Keesstra S., and Cerdà A. 2017a. Assessment of soil particle erodibility and sediment trapping using check dams in small semi-arid catchments. Catena, 157: 227–240.
Vaezi A.R., Abbasi M., Bussi G. and Keesstra S. 2017b. Modeling sediment yield in semi-arid pasture micro-catchments, NW Iran. Land Degradation Development. 28: 1274–1286.
Wang L., and Shi Z.H. 2015. Size selectivity of eroded sediment associated with soil texture on steep slopes. Soil Science Society of America Journal, 79: 917–929.
Wang, XL. Guo, S.L. Ma, Y.H. Huang, D.Y. and Wu, J.S. 2007. Effects of land use type on soil organic C and total N in a small watershed in loess hilly-gully region. Chinese Journal of Applied Ecology. 18: 1281–1285.
Yanhong W., Zhong H., Yujin J., Guangju Z., and Xingmin M. 2017. Sediment yield deduction from check-dams deposition in the weathered sandstone watershed on the north loess plateau, china. land degradation and development. 28(1): 217-231. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,330 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,009 |