آمار
| تعداد نشریات | 14 |
| تعداد شمارهها | 181 |
| تعداد مقالات | 1,762 |
| تعداد مشاهده مقاله | 3,030,859 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,462,536 |
ارزیابی پیامدهای بازسازی شبکه جاده در جنگل گیان با روش تحلیلیSWOT | ||
| پژوهش و توسعه جنگل | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 04 دی 1404 | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30466/jfrd.2025.56549.1781 | ||
| نویسندگان | ||
| فرهاد قاسمی آقباش* 1؛ مصطفی زارعی لطفیان2 | ||
| 1عضو هیات علمی دانشگاه ملایر | ||
| 2دانشکده منابع طبیعی و محیط زیست، دانشگاه ملایر، ملایر | ||
| چکیده | ||
| چکیده مقدمه و هدف: جنگل گیان تنها باقیمانده جنگلهای بلوط غرب در استان همدان است. این جنگل ارزش تفرجگاهی بالایی برای گردشگران داخل استان و همچنین سایر نقاط کشور دارد. در سالهای قبل جاده دسترسی این جنگل سنگلاخی بوده و دسترسی به آن با وسایل نقلیه به سختی انجام میشد. امروزه با آسفالت شدن این مسیر تردد در آن به راحتی انجام گرفته و در نتیجه تعداد گردشگران ورودی به این جنگل روز به روز افزایش یافته است. ادارات و نهادهای مختلف شهرستان نهاوند نظرات مختلفی در خصوص مدیریت این جنگل دارند. بر اساس نظر برخی از کارشناسان حفاظت و قرق کامل این جنگل برای بقای آن ضروری است، در حالیکه عدهای اعتقاد به احداث مجموعهای از مراکز خدماتی و تفریحی گردشگر محور و درآمدزا دارند. در حال حاضر نه میتوان این جنگل را از فهرست نقاط دیدنی استان حذف نمود، نه امکان قرق کامل آن وجود دارد. البته ادامه روند موجود نیز باعث از بین رفتن و نابودی تدریجی این جنگل ارزشمند میشود. تردد گردشگران و خودروها در تمام نقاط جنگل، وجود انواع مختلف دکه و غرفه، کوبیدگی خاک، روشن کردن آتش در نقاط مختلف، شکستن شاخه درختان و غیره منجر به ایجاد مشکلات زیادی خواهد شد. لازم به ذکر است معیشت عدهای از اهالی شهر گیان به این جنگل وابسته است. بازسازی شبکه جاده جنگل گیان تاثیراتی بر جنبههای مختلف محیطزیستی و گردشگری این جنگل داشته است. هدف این تحقیق استفاده از آراء و نظرات دستاندرکاران و افرادی است که هرکدام به نوعی با این جنگل و مسائل مربوط به آن درگیر هستند. با شناسایی نقاط قوت و ضعف بازسازی این شبکه جاده فرصتها و تهدیدات پیشرو جمعبندی شده و میتوان مناسبترین استراتژی را برای برنامهریزی آینده انتخاب کرد. مواد و روشها: در این پژوهش وضعیت جنگل و راهبرد آینده آن با استفاده از نظرات کارشناسان مرتبط با جنگل با بکارگیری آنالیز SWOT مشخص شد. در مرحله اول پرسشنامههای سوال باز (به تعداد 35 پرسشنامه) در اختیار کارشناسان اداره منابع طبیعی شهرستان نهاوند، اداره محیط زیست شهرستان نهاوند، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان نهاوند، شهرداری گیان و محققین مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان همدان قرار داده شد تا نظرات خود را در مورد چهار عامل قوت، ضعف، فرصت و تهدید بیان نمایند. پس از جمعبندی نظرات، پرسشنامه دوم با هدف عددگذاری عوامل توزیع شد. مبنای امتیاز بندی براساس طیف لیکرت (5-1) بود. پس از جمعآوری از یک متخصص امور جنگل خواسته شد تا عوامل را بر حسب اهمیت وزندهی نماید. اساس کار بر این بود که فرد خبره ابتدا عوامل قوت و در ادامه عوامل ضعف را بهترتیب اهمیت لیست کرده و به هر عامل یک ضریب وزنی بین صفر (بیاهمیت) تا یک (بسیار مهم) اختصاص داد. همچنین در خصوص عوامل فرصت و تهدید نیز اینگونه عمل شد. نقاط ضعف و قوت داخلی و همچنین فرصتها و تهدیدات خارجی در ماتریسهای مربوطه (ماتریس ارزیابی عوامل داخلی و خارجی) تجزیه و تحلیل شدند. در نهایت برای تعیین نمره نهایی هر عامل، ضریب هر عامل در نمره آن ضرب شد. استفاده از ضریب وزنی برای این است که عوامل مختلف تاثیر مساوی در وضعیت جنگل ندارند، پس با تعیین ضریب وزنی اهمیت عوامل مهمتر مشخص شد. برای انتخاب عوامل، چون هر عامل شرح طولانی دارد، با خلاصهنویسی عوامل به یافتن راحتتر آن کمک شد. در ادامه میانگین عوامل، بیشینه و کمینه هر عامل در ادارات مختلف بدست آمد و در نهایت بر اساس نتایج جمعبندی عوامل داخلی و خارجی در هر اداره، راهبرد آن اداره مشخص شد. یافتهها: نتایج نشان داد که میانگین بیشینه نظرات کارشناسان ادارات ذیربط در مورد عامل داخلی قوت بازسازی شبکه جادههای جنگلی گیان بازرسی مامورین (94/3) و کمینه آن مربوط به دسترسی محققین (17/3) است. میانگین بیشینه نظرات کارشناسان ادارات مربوطه در مورد عامل داخلی ضعف بازسازی شبکه جادههای جنگلی گیان تراکم نامناسب جاده (75/3) و کمینه آن مربوط به ایمنی پایین جاده (72/2) است. همچنین یافتههای تحقیق نشان داد که عوامل مدیریت واحد و افزایش درآمد جوامع از نظر کارشناسان دارای میانگین بیشینه بوده (17/4) در حالیکه جاده دوچرخهسواری و پیادهروی (00/3) دارای کمترین مقدار است. یافتههای تحقیق در خصوص میانگین بیشینه و کمینه عامل خارجی تهدید در ادارات مختلف نشان داد که عامل تهدید ذخایر ژنتیکی (28/4) دارای بیشترین مقدار و ساخت تاسیسات (33/3) نیز کمترین مقدار را بهخود اختصاص داده بود. بر اساس یافتههای پژوهش مهمترین عامل قوت، خدمات مربوط به جنگل (انجام عملیات بهرهبرداری و فعالیتهای جنگلشناسی، مدیریت حقآب بهرهبرداران، دسترسی بهتر به درختان برای آبیاری تکمیلی، دسترسی سریع به مناطق آتشگرفته در مواقع آتشسوزی و غیره) است. بر اساس نتایج، پایین بودن سطح استاندارد ایمنی جاده و استفاده از مصالح نامناسب جاده از ضعفهای مهم بازسازی شبکه جادههای جنگلی گزارش شد. بیشترین امتیاز عامل فرصت به مدیریت واحد تمامی امکانات اقتصادی، طبیعی، فرهنگی و تاریخی توسط شورای منتخب ادارات ذیربط جنگل تعلق گرفت. در خصوص عامل خارجی تهدید نیز مهمترین عامل، فقدان مدیریت واحد متشکل از مسئولین و کارشناسان ادارات ذیربط با جنگل گیان در نظر گرفته شد. نتیجهگیری کلی: در کل بر اساس یافتههای پژوهش مشخص شد که مهمترین عامل قوت خدمات مربوط به جنگل است. پایین بودن سطح استاندارد ایمنی جاده و استفاده از مصالح نامناسب جاده نیز از مهمترین ضعفهای موجود بود. در ارتباط با عامل خارجی فرصت، بیشترین امتیاز به مدیریت واحد تمامی امکانات اقتصادی، طبیعی، فرهنگی و تاریخی توسط شورای منتخب ادارات ذیربط جهت پیشبرد همهجانبه اهداف محیطزیستی، گردشگری و اقتصاد جوامع محلی در جنگل گیان تعلق گرفت. همچنین در خصوص عامل خارجی تهدید، مهمترین عامل فقدان مدیریت واحد متشکل از مسئولین و کارشناسان واحدهای مختلف درگیر در نظر گرفته شد. در کل راهبرد کلی در این جنگل راهبرد رقابتی (ST) تعیین شد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| استراتژی؛ جاده جنگلی؛ جنگل گیان؛ نقاط ضعف و قوت | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5 |
||