آمار
| تعداد نشریات | 14 |
| تعداد شماره‌ها | 173 |
| تعداد مقالات | 1,695 |
| تعداد مشاهده مقاله | 2,838,260 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 2,308,546 |
اثر تنظیم کننده های رشد گیاهی در ریزازدیادی ارس (Juniperus excelsa M.Bieb.) در شرایط درون شیشه-ای | ||
| پژوهش و توسعه جنگل | ||
| مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 15 بهمن 1403 | ||
| نوع مقاله: علمی - پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30466/jfrd.2024.55374.1728 | ||
| نویسندگان | ||
| ایوب فتح اللهی1؛ احمد علیجانپور* 2؛ بهمن حسینی؛ عباس بانج شفیعی3 | ||
| 1دکتری گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی دانشگاه ارومیه، ایران | ||
| 2دانشگاه ارومیه | ||
| 3استاد، گروه جنگلداری، دانشکدۀ منابع طبیعی دانشگاه ارومیه | ||
| چکیده | ||
| مقدمه و هدف ارس (Juniperus excelsa L.) یکی از مهمترین گونه‌های سوزنی‌برگ است که پراکنش وسیعی در ایران دارد. ارس در مناطق وسیعی از کوهستان‌های ایران، از ارتفاع 750 تا 3400 متر انتشار دارد. رویشگاه‌های ارس جهان بیشتر در مناطق نیمه‌خشک با رطوبت محدود، گسترش دارند و این شرایط برای رویشگاه‌های ارس کشور ایران نیز حاکم است. بردباری در سخت‌ترین شرایط اقلیمی، ژئولوژی و هیدرولوژی از ویژگی‌های بارز J. excelsa است ارس خاصیت دارویی، ضد میکروبی، ضد قارچی و ضد باکتریایی بالایی دارد. مطالعات زیست‌محیطی رویشگاه‌های ارس از توقف و یا کافی نبودن تجدید حیات ارس در بسیاری از رویشگاه‌های آن خبر می‌دهد چرخه تولید بذر (دوره بذردهی) ارس طولانی و معمولا بین 4 تا 8 سال است و در نتیجه بذر هر ساله تولید نمی‌شود و به اندازه کافی در دسترس نیست. همچنین عواملی مانند گرده‌افشانی ضعیف، زیاد بودن میزان بذرهای پوک و مرده و درصد کم زنده‌مانی و رشد بذرها، دوره طولانی نهفتگی در بذرها، و عدم استقرار نهال‌های باقیمانده ارس به‌دلیل چرای بیش از حد دام، تجدید حیات این گونه از طریق جنسی را با خطر جدی مواجه کرده است. بنابراین تکثیر رویشی و غیرجنسی آن اهمیت ویژه‌ای دارند و با توجه به مطالعات جهانی به‌نظر می‌رسد این گونه مهم جنگلی در آستانه انقراض قرار دارد. با بررسی متون نیز به نظر می‌رسد کشت بافت گیاهی ابزار کارآمدی برای تولید مستمر گونه‌های با ارزش و در حال انقراض جنگلی باشد. همچنین ممکن است این روش تنها جایگزینی باشد که امکان شبیه‌سازی جمعیت‌های نادر و رو به انقراض گیاهان چوبی از جمله J. excelsa را فراهم کند. استفاده از تکنولوژی‌های جدید برای تکثیر J. excelsa بر اساس ریزازدیادی، امروزه در مواجهه با تغییرات اقلیمی که تهدیدی بزرگ برای اکوسیستم‌های جنگلی طبیعی است، اهمیت ویژه‌ای دارند. بنابراین هدف اصلی این تحقیق بهینه سازی غلظت نمک و تنظیم‌کننده های رشد گیاهی در باززایی و ریشه‌زایی J. excelsa در شرایط آزمایشگاهی و تولید انبوه آن در زمان کوتاه است. موارد و روش در این پژوهش اثر تنظیم‌کننده‌های رشد گیاهی BAP، KIN و TDZ در چهار سطح ( صفر، 1، 2 و 5 میلی‌گرم در لیتر) به‌صورت مجزا و در ترکیب با IAA در سه سطح (صفر، 1/0 و 5/0 میلی‌گرم در لیتر) در محیط کشت MS بررسی شد. همچنین برای ریشه‌زایی اثرات 6 محیط کشت پایه مختلف (OM، MS، DKW، WPM، MS2/1، و MS4/1) حاوی IBA (نیم میلی‌گرم در لیتر) بررسی شد. یافته ها نتایج نشان داد، حداکثر باززایی برای ارس (43/94 درصد) در محیط کشت MS و در ترکیب KIN (یک میلی‌گرم در لیتر) با IAA (1/0 میلی‌گرم در لیتر) به‌دست آمد. همچنین در محیط کشت MS برای ارس حداکثر میانگین تعداد شاخه در محیط کشت های بدون سیتوکنین مشاهده شد. و حداکثر طول شاخساره در ترکیب KIN (یک میلی‌گرم در لیتر) با IAA (صفر میلی‌گرم در لیتر) ثبت شد. بیشترین درصد ریشه‌زایی (33/33 درصد) در شرایط القای تنظیم‌کننده رشد گیاهی IBA (نیم میلی‌گرم در لیتر) و کشت در محیط کشت OM به مدت یک هفته به‌دست آمد. نتیجه‌گیری کلی برخی از گیاهان چوبی، به‌ویژه گونه‌های در حال انقراض با مشکلات زادآوری و تجدید حیات طبیعی در رویشگاه‌های طبیعی خود مواجه‌اند. تکثیر مصنوعی این گونه‌ها از جمله گونه J.excelsa از طرق معمول رویشی و زایشی نیز منجر به تکثیر موفق نمی‌شود. نتایج ما نشان داد محیط کشت DKW تکمیل شده با BAP (یک میلی‌گرم در لیتر) با IAA (1/0 میلی‌گرم در لیتر) بهترین و موثرترین محیط کشت برای تکثیر شاخه J.excelsa است. همچنین بهترین محیط کشت برای ریشه‌زایی ارس مربوط به القای تنظیم‌کننده رشد گیاهی IBA (نیم میلی‌گرم بر لیتر ) در محیط کشت OM به مدت یک هفته است | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ارس؛ تنظیم‌کننده های رشد؛ ریشه‌زایی؛ ریزازدیادی؛ درون شیشه‌ای | ||
| مراجع | ||
|
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 322 |
||